Bóle głowy u kobiet w ciąży

Profilaktyką, choroby żeńskiego układu płciowego, zaburzenia miesiączkowania, antykoncepcja hormonalna, mechaniczna, naturalna, ciąża, niepłodność, nowotwory narządów rodnych, porady intymne
Asystentka

Bóle głowy u kobiet w ciąży

Post autor: Asystentka »

Headaches in pregnancy
Kirsty Revell, Paul Morrish
The Obstetrician & Gynaecologist, 2014; 16: 179–184
Wprowadzenie

Bóle głowy są częstą dolegliwością także w okresie ciąży. Większość dolegliwości bólowych głowy u ciężarnych ma niegroźny charakter, jak na przykład migrena czy ból głowy typu napięciowego, ale kobiety w ciąży należą do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia zagrażających życiu wtórnych bólów głowy (tzn. wywołanych przez inne choroby), na przykład spowodowanych zbliżającą się rzucawką czy zakrzepicą naczyń żylnych mózgu (cerebral venous thrombosis – CVT). Nieuwzględnienie i nierozpoznanie stanów potencjalnie zagrażających życiu przyczynia się do istotnej zachorowalności i umieralności. Ponieważ choroby neurologiczne są jednym z głównych powodów zgonów matek,1 położnicy muszą zdawać sobie sprawę z ich występowania i wiedzieć, kiedy zlecać konsultację neurologiczną.
Prawidłowa identyfikacja przyczyny bólu głowy u kobiety w okresie ciąży lub połogu często jest możliwa na podstawie wstępnej oceny klinicznej, obejmującej wywiad i badanie neurologiczne. Po takim wstępnym badaniu przypadek silnego lub nietypowego bólu głowy wymaga konsultacji z neurologiem, a następnie pilnego badania obrazowego.
W niniejszym artykule przedstawiono przegląd informacji dotyczących bólu głowy u kobiet w ciąży oraz przeanalizowano diagnostyczne wyzwanie, jakim jest różnicowanie stanów łagodnych i zagrażających życiu.
Kluczowe zagadnienia
· Bóle głowy u kobiet w ciąży i połogu występują często i mają zwykle łagodny charakter, ale mogą również świadczyć o nieprawidło wościach wewnątrzczaszkowych.
· Ocena dolegliwości bólowych głowy u kobiet w ciąży należy do niezbędnych umiejętności położników i lekarzy ogólnych.
· Ciąża może zmieniać charakter aury migrenowej i wywoływać napady aury bez bólów głowy.
· Ból głowy może być jedynym objawem zakrzepicy naczyń żylnych mózgu. Jeśli podejrzewa się tę chorobę, należy zasięgnąć opinii specjalisty i rozważyć wykonanie pilnego badania obrazowego mózgu.
· Według raportu „Confidential Enquiries into Maternal Deaths in the United Kingdom” opracowanego w latach 2006–2008 choroby neuro logiczne stanowiły trzecią wśród bezpośrednich i pośrednich przyczyn okołoporodowych zgonów matek (przed sepsą).
Cele dydaktyczne
· Przegląd objawów alarmowych oraz diagnostyki różnicowej bólu głowy w czasie ciąży.
· Przedstawienie wskazań do skierowania pacjentki do neurologa oraz przeprowadzenia pilnej diagnostyki obrazowej mózgu.
· Przegląd leczenia najczęstszych przyczyn bólu głowy w czasie ciąży.
Zagadnienia etyczne
· Czy są sytuacje, w których położnik powinien podejmować leczenie zaburzeń neurologicznych u kobiet w ciąży bez konsultacji z neurologiem?

Diagnostyka różnicowa bólu głowy u kobiet w ciąży
W Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy (International Classification of Headache Disorders – ICHD)2 wyróżnia się 85 jego rodzajów; u młodych kobiet większość z nich występuje rzadko, a około 90% bólów głowy u ciężarnych stanowią migrena i ból typu napięciowego.3 W czasie ciąży pierwotne bóle głowy mogą się pojawić po raz pierwszy lub też zmienić swoją częstotliwość i charakter. Ciąża jest związana ze zwiększeniem ryzyka występowania niektórych wtórnych bólów głowy. Główne przyczyny bólu głowy u kobiet w ciąży przedstawiono w ramce 1.
Ramka 1. Główne przyczyny bólu głowy u ciężarnych4,5
Pierwotne bóle głowy
· migrena
· bóle typu napięciowego
Wtórne bóle głowy
· nadciśnienie tętnicze
· krwotok podpajęczynówkowy
· przyjmowanie niektórych leków (np. nifedypina) lub nadużywanie leków
· bóle popunkcyjne (p. ramka 2)
· zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
· zakrzepica naczyń żylnych mózgu
· niedokrwistość
· odstawienie kofeiny
· idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe
· udar mózgu
· malformacje tętniczo-żylne (mogą się powiększać/krwawić w czasie ciąży)
· powiększenie guza przysadki
· powiększenie guza hormonowrażliwego, np. oponiaka
· krwawienie do występującego wcześniej guza
· przerzut raka kosmówki do mózgu
Ramka 2. Popunkcyjne bóle głowy6

· Do przebicia opony twardej dochodzi w 0,5–2,5% przypadków znieczulenia zewnątrzoponowego.
· Ryzyko wystąpienia popunkcyjnych bólów głowy w wyniku przypadkowego przebicia opony twardej igłą używaną do znieczulenia zewnątrzoponowego wynosi 70–80%.
· Ból głowy jest zwykle zlokalizowany w okolicy czołowej lub potylicznej i promieniuje do szyi. Charakterystyczne jest jego nasilenie w pozycji stojącej i pojawienie się po 24–48 godzinach od nakłucia.
· Leczenie zachowawcze polega na nawodnieniu i stosowaniu prostych leków przeciwbólowych.
· Nieleczone popunkcyjne bóle głowy utrzymują się zazwyczaj 7–10 dni, ale mogą się przedłużać do 6 tygodni.
· Zewnątrzoponowe nastrzyknięcie krwią własną jest skuteczne w 60–90% przypadków.
Ocena bólu głowy u kobiet w ciąży

Często już na podstawie samego wywiadu dokonuje się różnicowania łagodnych i poważniejszych przyczyn bólu głowy, co jest możliwe zwłaszcza dzięki wykazaniu obecności lub braku objawów alarmowych (ramka 3). Należy ustalić czas trwania bólu, jego lokalizację, częstotliwość i nasilenie, a także zebrać informacje dotyczące wywiadu rodzinnego, objawów towarzyszących oraz związku z obecną ciążą i poprzednimi ciążami. Często pomocne, zarówno dla pacjentki, jak i lekarza, jest zadanie pytania, co sama kobieta uważa za przyczynę bólu głowy.
Badanie neurologiczne, zazwyczaj kluczowe, musi uwzględniać następujące elementy:
· badanie dna oka – w poszukiwaniu obrzęku tar czy nerwu wzrokowego (ryc. 1) świadczącego o podwyższonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym
· badanie nerwów czaszkowych, w szczególności:
– ocena reakcji źrenic na światło i akomodację
– badanie pola widzenia – w poszukiwaniu zmian zaburzających proces widzenia, takich jak guzy przysadki
– badanie ruchomości gałek ocznych – porażenie nerwu VI objawia się podwójnym widzeniem z poziomym rozchodzeniem się obrazów, zezem zbieżnym i ograniczeniem odwodzenia gałki ocznej; porażenie nerwu III z obecnością lub brakiem rozszerzenia źrenicy może wskazywać na tętniaka tętnicy łączącej tylnej
– ocena mowy i połykania
· ocena napięcia i siły mięśniowej, odruchów oraz koordynacji we wszystkich 4 kończynach
· ocena objawu Babińskiego – zgięcie grzbietowe palucha w wyniku drażnienia podeszwy świadczy o uszkodzeniu górnego neuronu ruchowego
· ocena chodu, w tym chodu stopa do stopy (tzw. tip-top – przyp. tłum.). Należy również zmierzyć ciśnienie tętnicze, ocenić białkomocz oraz klonus, a ponadto rozważyć ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, szczególnie po 20. tygodniu ciąży.
cd...mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post