Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej nowe spojrzenie na znaną osutkę wirusową

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej nowe spojrzenie na znaną osutkę wirusową

Post autor: admin. med. »

Hand-foot-and-mouth disease: a new look at a classic viral rash
Christopher Nassef, Carolyn Ziemer, Dean S. Morrell
Current Opinion in Pediatrics, 2015; 27 (4): 486–491

Tłumaczyła dr n. med. Patrycja Marciniak-Stępak
Konsultował dr hab. n. med. Leszek Szenborn, prof. nadzw., Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Skróty: AZS – atopowe zapalenie skóry, GKS – glikokortykosteroidy, HFMD – choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, IVIG – dożylna postać immunoglobulin, MR – rezonans magnetyczny, OUN – ośrodkowy układ nerwowy, PCR – polimerazowa reakcja łańcuchowa
Cel

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (hand-foot-and-mouth disease – HFMD) jest częstą przyczyną osutki wirusowej u dzieci, którą pediatrzy łatwo rozpoznają dzięki klasycznym zmianom skórnym. W ostatnim czasie opisano już kilka nietypowych manifestacji skórnych tej choroby. Świadomość ich przebiegu pozwala lekarzom ustalić prawidłowe rozpoznanie oraz rozpocząć leczenie. Autorzy niniejszego artykuł chcą zwrócić uwagę na charakterystykę epidemiologiczną bardziej wirulentnych szczepów oraz aktualnie prowadzone badania dotyczące zapobiegania tej chorobie.
Najnowsze informacje

W klasycznej postaci HFMD stwierdza się obecność tkliwych zmian na dłoniach, stopach oraz błonie śluzowej jamy ustnej. U dzieci chorych na atopowe zapalenie skóry (AZS) zmiany skórne mogą być nietypowe. Przykładem jest „eczema coxsackium”, gdy skóra zmieniona wypryskowo zostaje nadkażona wirusem Coxsackie, co przypomina zakażenie wirusem opryszczki. Po pewnym czasie od wystąpienia HFMD mogą się pojawić zmiany w obrębie paznokci, na przykład złuszczanie. Enterowirus 71 odpowiada za epidemie HFMD w Azji, wywołując również objawy ogólne, a niekiedy powikłania neurologiczne. Trwają badania mające na celu opracowanie szczepionki, która mogłaby ograniczyć epidemię, jednak aktualnie standardem opieki jest postępowanie objawowe oraz stosowanie środków higienicznych.
Podsumowanie

Nietypowe zmiany w przebiegu HFMD u dzieci chorych na AZS mogą przypominać zakażenie wirusem opryszczki. W diagnostyce różnicowej dziecka ze zmianami w obrębie paznokci należy uwzględnić przebytą HFMD. Podstawowym sposobem leczenia choroby pozostaje postępowanie objawowe.
Wprowadzenie

W ciągu ostatnich 2 dekad HFMD poświęcono bardzo dużo uwagi, ponieważ była ona odpowiedzialna za występowanie nawracających epidemii na całym świecie. Chorobę wywołują różne szczepy enterowirusa typu A, najczęściej wirusa Coxsackie A16 oraz enterowirusa 71 (EV17). Zakażenie zwykle występuje u dzieci do 10. roku życia.
W niniejszym artykule dokonano przeglądu najnowszego piśmiennictwa dotyczącego HFMD ze zwróceniem szczególnej uwagi na nietypowe postaci skórne choroby, typy zjadliwości/wirulencji oraz rozpoznanie choroby o ciężkim przebiegu z objawami zagrażającymi życiu, jak również nowe kierunki w zapobieganiu i leczeniu tego zakażenia.
Epidemiologia

Klasyczne zmiany skórne HFMD po raz pierwszy opisali w 1958 roku Robinson i wsp., którzy od 60 osób (w tym 47 dzieci) z Toronto wyizolowali wirusa Coxsackie A16 i na tej podstawie rozpoznali epidemię.1 Od tego czasu HFMD wiązano z zakażeniem wirusami EV71 oraz Coxsackie typu A16, A6, A5, A7, A9, A10, B2 i B5.2 W Stanach Zjednoczonych uważano, że chorobę tę najczęściej wywołują szczepy CVA16 i EV71,3 jednak niedawno (lata 2011–2012) w różnych regionach Świata, w tym w czterech stanach USA, w ciągu 4 miesięcy wystąpiły epidemie wywołane przez CVA6.4 Tylko w samym 2014 roku epidemie wywołane szczepem CVA6 obserwowano w Chinach, Tajlandii, Hiszpanii, na Kubie, w Nowej Zelandii oraz Wielkiej Brytanii.5-10 Jedynym rezerwuarem tych enterowirusów jest człowiek, a epidemie zazwyczaj występują wśród młodszych dzieci uczęszczających do szkół, przedszkoli i żłobków. Cykliczne epidemie pojawiają się w danych rejonach geograficznych co kilka lat, kiedy zakażeniu ulega określona liczba nowych dzieci. Zakażenie przenosi się drogą fekalno-oralną oraz poprzez kontakt z wydzielinami dróg oddechowych, a okres wylęgania zazwyczaj trwa 3–6 dni. W strefie klimatu umiarkowanego występowanie zachorowań jest silnie związane z porą roku, ze szczytem w miesiącach wiosennych i letnich.
Obraz kliniczny

HFMD zazwyczaj występuje jako samoograniczająca się choroba przebiegająca z gorączką, złym samopoczuciem, obecnością bolesnych owrzodzeń w gardle oraz w jamie ustnej, a także pęcherzykowej osutki na dłoniach i stopach. Początkowo obserwuje się gorączkę, złe samopoczucie, zmniejszenie łaknienia oraz ból gardła. Gorączka zazwyczaj nie jest wysoka i ustępuje w ciągu 48 godzin. Bolesne zmiany w obrębie jamy ustnej pojawiają się 1–2 dni po wystąpieniu gorączki i zwykle obejmują język, podniebienie oraz błonę śluzową policzków (ryc. 1.). Rumieniowe plamki w jamie ustnej przekształcają się w pęcherzyki, które następnie pękają i powodują powstanie bolesnych owrzodzeń.2 Może dojść do odwodnienia, ponieważ znaczny dyskomfort utrudnia spożywanie posiłków i napojów. Następnie pojawia się osutka, zazwyczaj na powierzchniach dłoniowych rąk oraz podeszwach stóp (ryc. 2.), a także – często – na skórze pośladków oraz okolicy narządów płciowych. Zmiany skórne najczęściej przyjmują postać pęcherzyków otoczonych zmienioną rumieniowo skórą, jednak mogą to być także małe, czerwone plamki, grudki, skupiska pęcherzyków, a nawet pęcherze. Zmianom skórnym nie towarzyszy świąd, jednak są one bolesne. Ich całkowite ustąpienie zwykle obserwuje się w ciągu 7–10 dni. Nierzadko u pacjenta stwierdza się obecność tylko jednego lub dwóch objawów, na przykład zmian śluzówkowo-skórnych bez gorączki i objawów ogólnych.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post