Choroby odkleszczowe i koinfekcje w boreliozie

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Choroby odkleszczowe i koinfekcje w boreliozie

Post autor: admin. med. »

Czynnikiem etiologicznym boreliozy, wieloukładowej choroby zakaźnej, przenoszonej przez kleszcze, są krętki z rodzaju Borrelia 2,7. W ostatnich latach zastraszająco wzrasta liczba kleszczy spotykanych zarówno w trawie jak i w zaroślach w okresie wiosennym, letnim i jesiennym oraz, co jest równie niebezpieczne, odsetek kleszczy zarażonych krętkami.
Zakażenie przebiegające objawowo nosi nazwę choroby z Lyme lub boreliozy z Lyme (ang. LB). W obrazie klinicznym, poza zmianami dermatologicznymi związanymi z zajęciem skóry, choroba może dawać objawy wynikające z zajęcia układu mięśniowo-szkieletowego, nerwowego i serca.2 Objawy boreliozy są niezwykle różnorodne, nieswoiste i zmienne w czasie, powodując problemy diagnostyczne i terapeutyczne. Trójfazowy opis choroby: zakażenie zlokalizowane, rozproszone z objawami narządowymi i przewlekłe, został zastąpiony przez opis uwzględniający dwa stadia: wczesne i późne 2,6,7. Rumień wędrujący w miejscu ukąszenia (łac. erythema migrans, EM) - jedyny objaw patognomoniczny, występuje tylko w odsetku przypadków3.
Borrelia burgdorferi sensu lato traktowana jest jako gatunek zbiorowy, zawierający genogatunki, z których trzy: B. burgdorferi sensu stricto, B. garinii i B. afzelii są uważane za najważniejsze gatunki patogenne w Europie (ponadto B. bavariensis i B. spielmanii). Genogatunki B. burgdorferi wiązane są z przebiegiem choroby: B. burgdorferi s. stricto daje objawy stawowe i neurologiczne; B. garinii atakuje centralny i obwodowy układ nerwowy, a B.afzelii odpowiada za objawy dermatologiczne.2,6,7
Borelioza często przebiega z koinfekcjami odkleszczowymi tj. chorobami przeniesionymi przez kleszcza jednocześnie lub niejednocześnie z krętkiem lub chorobami współistniejącymi, przenoszonymi inną drogą. W przypadku zakażeń wielopatogenowych: odkleszczowych lub współistniejących trudno jest określić patogen powodujący dominujące objawy, gdyż borelioza przebiega w sposób zróżnicowany, a koinfekcje modulując system odpornościowy chorego dodatkowo zacierają obraz kliniczny.1,6,7 Choroby odkleszczowe i współistniejące są szczególnie niebezpieczne w przypadku osób o obniżonej oporności: nosicieli HIV, chorych na AIDS, w leczeniu immunosupresyjnym, osób starszych i dzieci, zwłaszcza w przypadku zbyt późnego włączenia terapii 1,6,7.
Diagnostyka laboratoryjna chorób odkleszczowych 2,6,7 • Metody serologiczne (ELISA, IIF, Immunoblot) – identyfikacja swoistych przeciwciał IgM/IgG w osoczu/surowicy, w PMR (neuroborelioza), kompleksów immunologicznych (KKI); potwierdzenie swoistości przeciwciał. • Techniki molekularne: PCR – identyfikacja materiału genetycznego patogenów we krwi, w kleszczu, w innych rodzajach próbek tkanek pacjenta np. z EM, BL, ACA (rumień pełzający/zmiany guzkowate/przewlekłe zanikowe zapalenie skóry), PMR, płynie stawowym.
• Cytofluorymetria przepływowa – określenie ekspresji antygenu CD 57 na komórkach NK w krwi pełnej. Sugerowane postępowanie diagnostyczne w kierunku boreliozy 2,6,7 W klinicznie typowej postaci z EM rozpoznanie opiera się wyłącznie na obrazie klinicznym. W innych przypadkach obraz kliniczny potwierdza się wynikami badań laboratoryjnych. Obecność DNA krętka we krwi, czy w kleszczu, lub preparacie z EM/BL/ACA (rumień pełzający/zmiany guzkowate/przewlekłe zanikowe zapalenie skóry) można potwierdzać PCR. Podejrzenie zakażenia przy braku EM: oznaczanie IgM/IgG w surowicy po 2-4 tyg.; wynik dodatni/ wątpliwy potwierdzać immunoblotem; wynik ujemny można weryfikować oznaczeniem krążących kompleksów immunologicznych (KKI) lub powtórzyć oznaczenie IgM/IgG po 2-4 tyg., (optymalnie 8 tyg. po ukąszeniu) 3,4. W fazie wczesnej/późnej przy objawach stawowych, DNA krętka można identyfikować met. PCR w płynie stawowym. W podejrzenia neuroboreliozy należy oznaczać IgM/IgG w PMR lub DNA metodą PCR. Obniżenie wydolności układu odpornościowego w późnej boreliozie określać można za pomocą ilości komórek NK CD57+. badania monitorujące skuteczność terapii Serologicznym markerem skuteczności terapii boreliozy jest oznaczanie spadku stężenia przeciwciał specyficznych dla antygenu VIsE/C6 w surowicy chorego (badanie 3213)5. Zalecane jest trzykrotne wykonanie badania: w momencie rozpoczęcia antybiotykoterapii, po 6 i po 12 miesiącach. Całkowity lub 4 krotny spadek poziomu przeciwciał anty-VIsE/C6 świadczy o powodzeniu terapii. U osób badanych z powodu innych wskazań wynik <20 RU/ml świadczy o braku aktywnej infekcji; wynik > 100 RU/ml sugeruje konieczność wykonania serii oznaczeń. Podstawą oceny skuteczności leczenia jest jednakże zanik objawów klinicznych. Kleszczowe zapalenie mózgu, KzM - Tbe (ang. tick-borne encephalitis) Do chorób transmisyjnych przenoszonych przez kleszcze zaliczane jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), wywołane przez podtypy wirusa TBE (ang. TBE-virus, TBEV) z rodziny Flaviviridae. Blisko w 80% przypadków zakażenie przebiega jednofazowo, kończąc się wyzdrowieniem. U 20-30% zakażonych choroba ma cięższy przebieg przyjmując postać oponową, mózgową i mózgowo-rdzeniową. Diagnostyka zakażenia TBEV opiera się na metodach serologicznych 6,7.
identyfikacja metodą nested-PCr (gniazdowego PCr) DNA krętka borrelia spp. w organizmie kleszcza usuniętego z miejsca ukąszenia. Wykazano, że jedynie pewien odsetek kleszczy (dane różnią sie w zależności od miejsca i roku, 10 - 20%) jest nosicielem Borrelia spp. Mimo, że nie każde ukąszenie kleszcza doprowadza do infekcji, przebieg boreliozy i jej powikłania są na tyle poważne, że często profilaktycznie wdrażana jest antybiotykoterapia, bez względu na wiążące się z nią działania niepożądane. Istnieje rozwiązanie alternatywne, polegające na potwierdzeniu lub wykluczeniu obecności DNA krętka w organizmie kleszcza metodą nested-PCR. Ujemny wynik testu eliminuje konieczność wdrożenia antybiotykoterapii u ukąszonego. Kleszcz usunięty z miejsca ukąszenia (wkłuty w skórę), w całości lub fragmentach, powinien zostać umieszczony w czystym, niewielkim pojemniku, np. próbówce na mocz i dostarczony do laboratorium, optymalnie w ciągu 48 godz. Przed dostarczeniem do badania powinien być przechowywany w chłodzie (temp. ok. 4oC) lub zamrożony do -20oC.
Piśmiennictwo: 1. Berghoff W., The Open Neurology Journal 2012, 6,158-178. 2. Flisiak R., Pancewicz S. Diagnostyka i leczenie Boreliozy z Lyme, Zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, 2011. 3. Miąskiewicz K. et. al, Reumatologia 2011, 49, 328-334. 4. Miąskiewicz K. et al, Forum Medycyny Rodzinnej 2011, 5, 201-209 5. Philipp T.M. et al., Clin Diagn Lab Immunol. 2005,12,1069-1074. 6. Deutsche Borreliose-Gesellschaft e. V. borreliose-gesellschaft.de, 2011. 7. Lyme borreliosis: a Position Statement of the British Infection Association, Journal of Infection 2011, 62
źródło:diagnostyka.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post