Czym należy się kierować przy wyborze leku przeciwhistamino

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Czym należy się kierować przy wyborze leku przeciwhistamino

Post autor: admin. med. »

Czym należy się kierować przy wyborze leku przeciwhistaminowego u dzieci z alergicznym nieżytem nosa i spojówek? Czy rodzaj preparatu ma znaczenie?
dr hab. med. Henryk Mazurek, prof. nadzw., Klinika Pneumonologii i Mukowiscydozy Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce Zdroju
Data utworzenia: 11.10.2012
Ostatnia modyfikacja: 11.10.2012
Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/05

Skróty: ANN - alergiczny nieżyt nosa, ChPL - charakterystyka produktu leczniczego, OUN - ośrodkowy układ nerwowy, p.o. - doustnie

Pytanie 1. Czym należy się kierować przy wyborze leku przeciwhistaminowego u dzieci z alergicznym nieżytem nosa i spojówek? Czy rodzaj preparatu ma znaczenie?
W leczeniu alergicznego nieżytu nosa (ANN) u dzieci należy stosować leki przeciwhistaminowe wyłącznie II generacji, ponieważ nie wchodzą one w interakcje z cytochromem P-450 i rzadko wywołują działania niepożądane, takie jak senność, zwiększone łaknienie lub suchość w jamie ustnej. Wszystkie leki z tej grupy są zarejestrowane w Polsce do leczenia ANN (tab.). Natomiast ze względu na działania niepożądane (senność, zaburzenia koncentracji) na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) w leczeniu ANN u dzieci nie zaleca się stosowania leków przeciwhistaminowych I generacji.

Tabela. Leki przeciwhistaminowe II generacji zarejestrowane w Polsce do podawania ogólnego (minimalny wiek i wskazania zgodnie z ChPL)

Substancja czynna Minimalny wiek Postać farmaceutyczna
Wskazania
alergiczny nieżyt nosa pokrzywka (bez wskazania na rodzaj/przyczynę) tylko przewlekła pokrzywka idiopatyczna
cetyryzyna >2. rż. tabl., tabl. powl., tabl. do ssania, krople p.o., syrop tak - tak
lewocetyryzyna od 2. rż. tabl. powl., roztwór p.o., syrop tak tak -
loratadyna od 2. rż. tabl., kaps. miękkie, syrop, zawiesina tak - tak
bilastyna >12. rż. tabl. tak tak -
feksofenadyna od 12. rż. tabl. powl. tak - tak
rupatadyna >12. rż. tabl. tak tak -
desloratadyna >1. rż. tabl. powl., roztwór p.o. tak tak -

Trudno jest jednoznacznie ustalić szczegółowe zasady wyboru leku przeciwhistaminowego II generacji. Wybierając lek, należy uwzględnić wiek dziecka (rejestracja leku dla poszczególnych grup wiekowych [tab.]), postać leku (musi być adekwatna do możliwości przyjęcia danej formy przez dziecko) oraz elementy dodatkowe, takie jak bezpieczeństwo, skuteczność, wpływ leku na inne choroby towarzyszące, koszt leczenia i wygoda stosowania. Praktycznie wszystkie leki z tej grupy podaje się raz na dobę. Nie przeprowadzono badań porównujących skuteczność i bezpieczeństwo poszczególnych leków z tej grupy. Istnieją dane, że feksofenadyna ma słabsze działanie sedatywne niż loratadyna, która z kolei wywiera słabsze działanie sedatywne niż cetyryzyna. Również bilastyna wykazuje mniejsze działanie sedatywne niż cetyryzyna. Brakuje jednak danych pozwalających porównać te aspekty po podaniu innych leków. Jeżeli po zastosowaniu jednego leku przeciwhistaminowego pacjent odczuwa senność lub inne dolegliwości pogarszające jakość życia, warto zlecić inny lek z tej grupy. Wybierając lek przeciwhistaminowy, należy również uwzględnić możliwość interakcji z innymi lekami. Desloratadyna, loratadyna i terfenadyna są metabolizowane z udziałem cytochromu P-450, który z kolei nie uczestniczy w metabolizmie bilastyny, cetyryzyny, feksofenadyny i lewocetyryzyny. Stężenie feksofenadyny (substrat dla glikoproteiny P) może się zmniejszyć po spożyciu soku grejpfrutowego, a zwiększyć w trakcie leczenia ketokonazolem lub erytromycyną.

W związku z nieznacznym wpływem samych leków przeciwhistaminowych na drożność nosa, u dzieci po 12. roku życia niekiedy stosuje się je (krótkotrwale) łącznie z pseudoefedryną. Jednak wtedy zwiększa się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Leki przeciwhistaminowe można również stosować miejscowo (donosowo, dospojówkowo). W Polsce dostępna jest azelastyna (w postaci donosowej i dospojówkowej). Początek jej działania w postaci zmniejszenia świądu, kichania, ilości wydzieliny, a w mniejszym stopniu niedrożności nosa, następuje już 15 minut po podaniu. Stosuje się ją jednak w 2 dawkach na dobę. Skuteczność tej grupy leków jest porównywalna ze skutecznością doustnych leków przeciwhistaminowych, ale działanie ogranicza się wyłącznie do miejsca podania.

Piśmiennictwo
1. Brożek J.L., Bousquet J., Baena-Cagnani C.E. i wsp.: Allergic rhinitis and its impact on astma (ARIA) guidelines: 2010 revision. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 126: 466-476
2. Sybilski A., Samoliński B.: Leki przeciwhistaminowe. W: Emeryk A. (red.): Alergiczny nieżyt nosa u dzieci. Poznań, wyd. Termedia, 2011
3. Meltzer E.O.: Evaluation of the optimal oral antihistamine for patients with allergic rhinitis. Mayo Clin. Proc., 2005; 80: 1170-1176
4. Mullol. J.: Positioning of antihistamines in the Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA) guidelines. Clin. Exp. Allergy Rev., 2012; 12: 17-26
5. Berger. W.E.: Pediatric allergic rhinitis: antihistamine selection. Clin. Pediatr. (Phila), 2005; 44: 655-664
6. Lehman J.M., Blaiss M.S.: Selecting the optimal oral antihistamine for patients with allergic rhinitis. Drugs, 2006; 66: 2309-2319
7. Emeryk A. (red.): Alergiczny nieżyt nosa u dzieci. Wyd. Termedia, 2011
8. Kuna P., Bachert C., Nowacki Z. i wsp.: Efficacy and safety of bilastine 20 mg compared with cetirizine 10 mg and placebo for the symptomatic treatment of seasonal allergic rhinitis: a randomized, double-blind, parallel-group study. Clin. Exp. Allergy, 2009; 39: 1338-1347

Pytanie 2. Czy leki przeciwhistaminowe są skuteczne w leczeniu miejscowych odczynów po ukąszeniu owadów (np. komarów, gzów, meszek)? Czy skuteczność poszczególnych preparatów jest różna, czy wybór preparatu nie ma znaczenia?
Ślina owadów żywiących się krwią zawiera wiele białek, których działanie ma m.in. zapobiegać krzepnięciu krwi w miejscu ukłucia. Ukąszenia owadów mogą wywoływać miejscowe odczyny, które wynikają z toksycznego działania tych białek, reakcji alergicznej na nie lub zainfekowania miejsca ukąszenia. Miejscowe odczyny o charakterze toksycznym są zwykle niewielkie i cechują się świądem (ew. bolesnością), rumieniem oraz obrzękiem, które utrzymują się od kilku godzin do około 2 dni. Większe reakcje miejscowe, utrzymujące się prze około 7 dni, występują u kilku do kilkunastu procent populacji i są traktowane jako manifestacja nadwrażliwości typu opóźnionego.
Uważa się, że leki przeciwhistaminowe mogą hamować odczyny miejscowe w stopniu proporcjonalnym do udziału mechanizmów histaminozależnych w powstawaniu tego odczynu, jednak jak dotąd nie przeprowadzono odpowiednich badań klinicznych dotyczących tego zagadnienia. Przyjmuje się, że leki przeciwhistaminowe mogą zmniejszać świąd występujący po ukąszeniu. Takie wskazanie uwzględniono w Charakterystyce Produktów Leczniczych (ChPL) leków przeciwhistaminowych stosowanych miejscowo, ale nie uwzględniono go w ChPL leków podawanych doustne. Niektórzy producenci sugerują, że ich preparaty dodatkowo hamują także inne mediatory stanu zapalnego (np. czynnik aktywujący płytki - PAF), ale jak dotąd nie przebadano, czy to działanie zwiększa skuteczność leczenia w przypadku reakcji na ukąszenia owadów.

Piśmiennictwo
1. DTB editorial team: Management of simple insect bites. Where's the evidence? Drug Ther. Bull., 2012; 50 (4): 45-48 doi:10.1136/dtb.2012.04.0099

Pytanie 3. Jakie są inne skuteczne metody leczenia odczynów po ukąszeniach owadów, które warto zalecać dzieciom?
Miejsce ukąszenia należy przemyć wodą z mydłem i ewentualnie zdezynfekować (np. jałowym gazikiem nasączonym alkoholem). We wczesnej fazie reakcji na ukąszone miejsce można zastosować lek obkurczający naczynia (α-mimetyk), zimny okład, ewentualnie środek przeciwświądowy lub znieczulający miejscowo (np. mentol). Są doniesienia o szybkim zmniejszaniu świądu, bolesności i obrzęku po zastosowaniu krótkiej, 3-6-sekundowej miejscowej aplikacji ciepła za pomocą specjalnego urządzenia o temperaturze 51°C. W fazie opóźnionej można zastosować miejscowo glikokortykosteroid. Jeśli obserwuje się nasilone dolegliwości bólowe, można podać doustnie lek przeciwbólowy (np. paracetamol). W przypadku powstania w miejscu ukąszenia zmian ropnych wskazane leczenie może być kuracja doustnym antybiotykiem.
Warto podkreślić, że skuteczność opisanych metod postępowania nie została przebadana w wiarygodnych badaniach klinicznych, lecz opiera się na tradycyjnej praktyce klinicznej i opiniach ekspertów. Postępowanie w odczynach uogólnionych (typu anafilaktycznego) stanowi odrębne zagadnienie (p. Med. Prakt. Pediatr. 3/2006, s. 44-49 oraz 5/2007, s. 133-135 - przyp. red.).

Piśmiennictwo
1. Muller C., Grosjohann B., Fischer L.: The use of concentrated heat after insect bites/ stings as an alternative to reduce swelling, pain, and pruritus: an open cohort-study at German beaches and bathing-lakes. Clin. Cosmet. Investig. Der., 2011; 4: 191-196
2. DTB editorial team: Management of simple insect bites. Where's the evidence? Drug Ther. Bull., 2012; 50 (4): 45-48 doi:10.1136/dtb.2012.04.0099
źródło:www.mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post