Gruźlica skóry

Choroby skóry, włosów, paznokci, nowotwory (czerniak złośliwy, rumień guzowaty)
Chorób, przenoszone drogą płciową,HIV
admin. med.

Gruźlica skóry

Post autor: admin. med. »

Maria Błaszczyk-Kostanecka
Gruźlica skóry (tuberculosis cutis) jest chorobą przewlekłą i może mieć różnorodny obraz
kliniczny, który zależy od drogi zakażenia oraz stanu immunologicznego pacjenta.
Epidemiologia. Po okresie zmniejszenia częstości zachorowań na gruźlicę, która
przestała być problemem społecznym, obecnie obserwuje się zwiększenie liczby
przypadków gruźlicy płuc, zwłaszcza u osób ze zmniejszoną odpornością (zakażenie
HIV, leczenie immunosupresyjne), a także liczby przypadków gruźlicy skóry.
Etiopatogeneza. Czynnikiem etiologicznym jest prątek gruźlicy (Mycobacterium
tuberculosis) oraz prątek bydlęcy (M. bovis). M. tuberculosis dostaje się najczęściej
do skóry drogą naczyń limfatycznych lub krwionośnych, rzadziej przez ciągłość
z tkanek głębszych; możliwe jest również zakażenie zewnątrzpochodne.W rzadkich
przypadkach gruźlica skóry może rozwijać się w miejscu szczepienia BCG.
Gruźlica skóry ma zwykle bardziej przewlekły i łagodniejszy przebieg niż gruźlica
narządowa. Dotyczy częściej osób, które zetknęły się z M. tuberculosis, u których
rozwinęła się odporność przeciwgruźlicza.
Gruźlicę skóry dzieli się na gruźlicę właściwą oraz bardzo rzadko występujące
tzw. tuberkulidy – rozsiane osutki u osób z gruźlicą, w których ani badaniami bezpośrednimi,
ani metodą hodowli nie udaje się wykazać prątków. W praktyce klinicznej
najczęściej spotyka się gruźlicę toczniową i rozpływną, rzadziej gruźlicę brodawkującą.

Gruźlica toczniowa (tuberculosis luposa)
Jest to najczęstsza postać gruźlicy skóry o bardzo przewlekłym przebiegu, która występuje
jako zakażenie zewnątrz- lub wewnątrzpochodne u osób o dużej odporności
przeciwgruźliczej.
Epidemiologia. Tuberculosis luposa może rozpocząć się w każdym wieku, występuje
częściej u kobiet (stosunek liczby kobiet do mężczyzn wynosi 2 :1). Na całym
świecie co roku stwierdza się obecnie około 50 000 nowych przypadków.
Etiopatogeneza. Zmiany występują u osób z dużą odpornością przeciwgruźliczą,
zwykle towarzyszą gruźlicy płuc.W skórze tworzy się charakterystyczna ziarnina
z obecnością komórek nabłonkowatych, komórek olbrzymich typu Langhansa i limfocytów,
natomiast serowacenie jest bardzo słabo zaznaczone.

Objawy kliniczne i przebieg.Wykwitem pierwotnym jest żółto- lub czerwonobrunatny
miękki guzek, dający dodatni objaw diaskopii (jasnobrunatne zabarwienie
po ucisku szkiełkiem). Guzki wykazują różną skłonność do przerostu, rozpadu i bliznowacenia,
skupiają się i zlewają, tworząc większe ogniska zlokalizowane często na
twarzy.Blizna ma charakter nieostateczny – w jej obrębie stale powstają nowe
guzki (ważny element różnicowy).
Tuberculosis luposa ma przewlekły, wieloletni przebieg. Zmiany na ogół nie sprawiają
dolegliwości podmiotowych.W trwających długo ogniskach mogą rozwijać się
raki skóry.
Badania diagnostyczne.W procesie diagnostycznym należy wykonać:
– badanie bakteriologiczne wycinków skóry; wykazanie prątków w badaniu bezpośrednim
jest bardzo trudne, gdyż są one nieliczne; obecnie metodą PCR wykrywa
się DNA prątka (M. tuberculosis complex); posiewy i próby biologiczne
na świnkach morskich są zwykle dodatnie,
– badanie histopatologiczne skóry – obraz jest charakterystyczny,
– odczyny tuberkulinowe – dodatnie we wszystkich przypadkach,
– badania w kierunku gruźlicy płuc lub gruźlicy innych narządów.
Różnicowanie. Podstawowe różnicowanie dotyczy: sarkoidozy
tocznia rumieniowatego ogniskowego (patrz str. 196), raka podstawnokomórkowego
O rozpoznaniu rozstrzygają badania bakteriologiczne i badanie histopatologiczne.

Gruźlica rozpływna
(tuberculosis colliquativa)
Jest to postać gruźlicy skóry,w której zakażenie szerzy się z tkanek głębszych.
Epidemiologia. Obecnie przypadki gruźlicy rozpływnej spotyka się niezwykle
rzadko.
Etiopatogeneza. Zakażenie szerzy się przez ciągłość z tkanek głębszych, zwykle
z węzłów chłonnych i kości.
Objawy kliniczne i przebieg. Początkowo jest to guzek lub guz w tkance podskórnej,
który rozmięka i przebija się na zewnątrz, tworząc przetoki i owrzodzenia
(ryc. 25).W wyniku nierównomiernego gojenia powstają bardzo charakterystyczne,
mostkowate, pozaciągane blizny. W otoczeniu przetok mogą rozwijać się ogniska tuberculosis
luposa.
Najczęstszym umiejscowieniem jest okolica podżuchwowa i nadobojczykowa
(węzły chłonne) lub mostkowa (kości). Przebieg jest przewlekły, wieloletni. Odczyny
tuberkulinowe są silnie dodatnie.
Badania diagnostyczne.W rozpoznawaniu bierze się pod uwagę:
– badania bakteriologiczne,
– badanie histopatologiczne,
– odczyny tuberkulinowe.
Różnicowanie. W różnicowaniu należy przede wszystkim uwzględnić ropnie
zwykłe i promienicę. Rozstrzygają badania bakteriologiczne.

Gruźlica brodawkująca
(tuberculosis verrucosa)
Są to zmiany występujące głównie na rękach, przypominające brodawki wirusowe.
Odmiana ta obecnie występuje bardzo rzadko. Zakażenie jest zewnątrzpochodne,
a odporność przeciwgruźlicza (odczyny tuberkulinowe) jest bardzo duża. Najczęstszym
umiejscowieniem są ręce (weterynarze, anatomopatolodzy), zmiany mogą również
dotyczyć stóp (osoby chodzące boso). Różnicowanie dotyczy głównie brodawek
wywołanych zakażeniem HPV. Rozstrzyga badanie histopatologiczne.
Gruźlica skóry po szczepieniu BCG
Są to rzadko występujące zmiany, najczęściej o obrazie klinicznym tuberculosis luposa,
które powstają w miejscu szczepienia BCG.W normalnych warunkach odczyn po
szczepieniu ustępuje po 3–6 miesiącach, pozostawiając gładką zanikową bliznę.W części
przypadków w miejscu szczepienia może wystąpić ropienie, reakcja wypryskowa
lub może powstać przerosła (keloidowata) blizna, a niekiedy odczyn na ciało obce.
Zmiany klinicznie odpowiadające tuberculosis luposa są niezwykle rzadkie i mogą
powstać nawet po 3 latach od szczepienia. Badania bakteriologiczne zwykle są
ujemne, natomiast metodą PCR można wykryć DNA prątka. Ogniskom w skórze może
towarzyszyć odczyn węzłowy, niekiedy dochodzi do przebicia węzłów i tworzenia
owrzodzeń.Zmiany cofają się samoistnie lub konieczne jest leczenie przeciwgruźlicze.
Leczenie gruźlicy skóry. Leczenie gruźlicy skóry polega na pełnym, wielolekowym
postępowaniu, takim samym jakie stosuje się standardowo w gruźlicy o innej lokalizacji.
Powinno być ono prowadzone wspólnie z lekarzem pracującym w przychodni
przeciwgruźliczej.
Zmiany skórne w przebiegu zakażenia
innymi prątkami
Są to zmiany skórne, które powstają w wyniku pierwotnego zakażenia prątkami niegruźliczymi
(tzw. prątkami nietypowymi). Na ogół są to reakcje ziarniniakowe ograniczone
do miejsca wtargnięcia prątków. Czynnikiem przyczynowym jest najczęściej
prątek basenowy (M.marinum) lub prątek ptasi (M. avium). Prątki te mogą również
wywoływać zmiany w płucach lub, zwłaszcza u dzieci, zapalenie węzłów chłonnych
szyjnych. Zakażenie może być związane z immunosupresją lub niewielkim urazem.
Postępowanie diagnostyczne może być bardzo trudne i powinno być prowadzone
w wyspecjalizowanych ośrodkach.
W terapii stosuje się różne leki przeciwgruźlicze oraz antybiotyki. Zmiany są bardzo
oporne na leczenie.
źródło: wydawnictwopzwl.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post