Oparzenia. Leczenie blizn i przykurczów pooparzeniowych

Rozpoznanie, leczenie, zabiegi-operacje chirurgiczne, transplantologia, korekcji nosa i piersi, liposukcja i lifting. leczenie żylaków nóg
admin. med.

Oparzenia. Leczenie blizn i przykurczów pooparzeniowych

Post autor: admin. med. »

dr n. med. Joanna Jędrys, dr n. med. Anna Chrapusta, Oddział Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej/Oddział Oparzeń, Małopolskie Centrum Oparzeniowo-Plastyczne, Replantacji Kończyn z Ośrodkiem Terapii Hiperbarycznej, Szpital Specjalistyczny im. L. Rydygiera, Kraków

Dzięki ogromnemu postępowi w intensywnej terapii oraz lepszemu zrozumieniu patomechanizmów choroby oparzeniowej przeżywa coraz więcej ofiar ciężkich oparzeń. Nie ma jednak obiektywnych danych, jaka jest skala problemów zdrowotnych po wyleczeniu oparzenia, po opuszczeniu przez chorego oddziału szpitalnego.1
Bliznę pozostawia każde oparzenie skóry pełnej i pośredniej (po przekroczeniu warstwy brodawkowatej) grubości. Jakość życia pacjenta zależy od rozległości i głębokości oparzenia oraz od tego, które obszary ciała uległy tego rodzaju urazowi. W trakcie gojenia wytwarza się w bliźnie duża liczba fibroblastów, z których część ulega różnicowaniu do miofibroblastów odpowiedzialnych za kurczenie się blizny. Powikłania związane z bliznami mogą mieć charakter wyłącznie estetyczny, ale mogą również powodować przykurcze upośledzające czynność struktur czy części ciała, a nawet wzrost i rozwój, jak u dzieci. Nie bez znaczenia są również blizny w miejscach dawczych po pobraniu skóry pośredniej grubości do zamykania przeszczepami ubytków okolic oparzonych.
Leczenie zapobiegające przykurczom powinno się rozpocząć już w trakcie tworzenia i dojrzewania blizny. Najlepsze efekty dają metody skojarzone. Dojrzała blizna może się stać atroficzna lub przerośnięta, może ulec odbarwieniu bądź hiperpigmentacji.
Metody zachowawczego leczenia blizn

W trakcie formowania się blizny ważną rolę w przeciwdziałaniu powikłaniom i leczeniu zachowawczym odgrywają:

właściwa pielęgnacja skóry poprzez jej natłuszczanie
ochrona przed promieniowaniem UV
stosowanie na blizny preparatów powodujących złuszczanie (Contractubex, Cepan).

Natłuszczanie blizn w trakcie ich tworzenia przyspiesza naskórkowanie, chroni przed wyschnięciem i pękaniem. Zaleca się również, aby pacjenci podczas kąpieli używali emolientów zamiast mydła. Maści (np. Linomag czy Alantan bądź Alantan Plus) stosuje się kilka razy dziennie zarówno na blizny jak i na przeszczepy oraz miejsca dawcze.
Regularne 4–6-krotne na dobę wcieranie Contractubexu, z możliwością poszerzenia terapii o stosowanie opatrunków okluzyjnych w postaci plastrów z Contractubexem na noc, jest szczególnie pomocną metodą leczenia blizn, między innycmi pooparzeniowych ręki. Połączenie aplikacji środka leczniczego z częstym i regularnym masażem wspomaga proces rehabilitacji.
Można wykorzystać preparaty silikonowe w postaci żelu (np. Sutricon żel, Dermatix, Veraderm, Codosil Adhesive) lub plastrów (np. Sutricon plastry, Codosil Adhesive). Żel silikonowy stosuje się 2–3 razy dziennie na czystą, suchą bliznę. Plastry silikonowe nakłada się raz dziennie (należy co 24 h zdjąć wcześniej przyklejony plaster, a następnie umyć i osuszyć skórę, po czym można nakleić ten sam plaster).
Plastry hydrokoloidowe (np. Granuflex Extra Thin) są wygodną i skuteczną formą leczenia blizn.2 Stosuje się je przez całą dobę (nie ma konieczności zdejmowania ich do kąpieli), wymagają zmiany co kilka dni. Aby uniknąć powikłań w postaci kontaktowego zapalenia skóry, wskazane jest stopniowe wydłużanie noszenia plastrów (od kilku godzin dziennie). Preparaty żelowe i plastry zapewniają stałą kompresję blizny (ucisk naczyń włosowatych w jej obrębie), przez co zmniejszają obrzęk, zapewniają odpowiednią wilgotność środowiska, podwyższają temperaturę blizny i aktywują kolagenazę.
Wymienione preparaty są łatwo dostępne, a tego rodzaju metody postępowania zachowawczego mogą być stosowane samodzielnie przez pacjenta. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z tego, że te ostatnie wymagają systematyczności i niestety nie zawsze przynoszą oczekiwane rezultaty.

Kompresjoterapia

Ucisk jest skuteczną metodą leczenia blizn, wywołuje miejscowo efekt niedokrwienny, pobudzający kolagenazę, przez co zmniejsza liczbę włókien kolagenowych i hamuje proces kurczenia się rany.
Duże obszary ciała pokryte bliznami wymagają stałego ucisku przy użyciu indywidualnie dobranej, szytej na zamówienie odzieży (np. Codopress firmy Tricomed). Zaleca się noszenie ubrań uciskowych około 20 godzin na dobę, przez cały okres dojrzewania i modelowania się blizny (ok. 1 r.).
Rehabilitacja

Fizjoterapia ma ogromne znaczenie dla procesu tworzenia blizny już na wczesnym etapie gojenia. W trakcie hospitalizacji pacjenci, których stan hemodynamiczny jest stabilny, są poddawani intensywnym biernym ćwiczeniom. Masaże, ucisk oraz redresje stawów w okolicach oparzonych przyspieszają dojrzewanie blizny i zmniejszają przykurcze. Dla pacjenta mogą to być zabiegi bolesne, dlatego wykonuje się je w sedacji.
Laseroterapia

Po zakończeniu dojrzewania blizny zewnętrzną jej warstwę można częściowo wyrównać dzięki laseroterapii urządzeniami działającymi powierzchniowo, jak na przykład laser frakcyjny, laser ablacyjny erbowo-yagowy. Lasery powinny być stosowane po zakończeniu leczenia chirurgicznego polegającego na uwolnieniu przykurczów pooparzeniowych, jako dopełnienie wyniku estetycznego.
Leczenie chirurgiczne

W leczeniu blizn powodujących przykurcze konieczne jest postępowanie operacyjne. Jak już wspomniano na wstępie, utrwalony przykurcz (np. przykurcz szyi, zwężenie szpary ustnej [mikrostomia], odwinięcie powieki [ektropion], przykurcze w stawach kończyn, zwężenie przestrzeni międzypalcowych, zniekształcenie powłok klatki piersiowej z deformacją sutka u kobiety) uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie lub wzrost.
Zabiegi ze względów estetycznych zalecane są dopiero po zakończeniu dojrzewania blizny (min. 6 mies. od urazu), natomiast zabiegi ze względów funkcjonalnych wykonuje się jak najwcześniej, gdy leczenie zachowawcze i fizjoterapia nie przynoszą wystarczającego efektu, a przykurcze się nasilają. Lecząc operacyjnie blizny, tworzymy nowe, takie które umożliwiają funkcjonowanie danej okolicy ciała.
Najbardziej wartościową technicznie metodą uwalniania przykurczy jest plastyka Z (oraz jej modyfikacje jak np. wielokrotna plastyka Z, czteropłatowa plastyka Z, plastyka V–W). Polega na przesunięciu odpowiednio zaplanowanych płatów składających się z blizny i leżącej pod nią tkanki podskórnej oraz w razie możliwości skóry pełnej grubości. Celem tego zabiegu ma być wydłużenie osi blizny, a w miarę możliwości wprowadzenie zdrowej skóry pomiędzy uprzednio lity fragment blizny przykurczającej. Plastykę Z planuje się tak, aby ramiona nacięć padały pod tym samym kątem (zwykle 60°) i były skierowane wzdłuż linii zmniejszonego oporu
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post