Jak sie leczy chorobę wrzodowążołądka i dwunastnicy

Choroby układu pokarmowego; przełyku, żołądka, jelit, wątroby, trzustka, dróg żółciowych, odbytu)
admin. med.

Jak sie leczy chorobę wrzodowążołądka i dwunastnicy

Post autor: admin. med. »

Leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
Podstawowym celem leczenia jest zagojenie się niszy wrzodowej oraz zapobieganie nawrotom choroby. Na obecny stan wiedzy cele te w pełni realizuje prawidłowo przeprowadzana farmakoterapia, wspierana ewentualnie profilaktyką i leczeniem dietetycznym eliminującym czynniki agresji choroby. Zaletą tego leczenia jest możliwość przeprowadzenia go ambulatoryjnie, jedynie z okresową kontrolą lekarską. Farmakoterapia oparta jest przede wszystkim na zwalczaniu zakażenia bakterią Helicobacter pylori, czyli tzw. eradykacji. Przyjęcie do szpitala ma sens jedynie w celu zdiagnozowania choroby i ewentualnie leczenia jej powikłań.
Dieta

Jak już zostało wspomniane podstawą leczenia choroby wrzodowej jest farmakologiczna eradykacja zakażenia H. pylorii. Jednak przestrzeganie zaleceń dietetycznych może zmniejszać dolegliwości pacjentów i minimalizować konieczność sięgania po leki doraźne.

Pacjenci z chorobą wrzodową powinni unikać następujących produktów:
- pikantnych przypraw,
- ciężkostrawnych i tłustych potraw,
- smażonych potraw,
- owoców cytrusowych i ich soków,
- kawy,
- mocnej herbaty,
- napojów gazowanych.

Pacjenci powinni dodatkowo unikać produktów, które choć nie znajdują się w popularnym spisie szkodliwych produktów, wcześniej powodowały u nich indywidualne dolegliwości.

Pacjenci z chorobą wrzodową powinni stosować lekkostrawną dietę, w której dominować będą chude produkty mięsne. Można spotkać się z zaleceniem częstego picia mleka. Okazuje się, że ma ono jedynie krótkotrwałe działanie zmniejszające ból, lecz z czasem pobudza wydzielanie kwasu solnego.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie zakażenia Helicobacter pylori

Eradykacja H. pylori jest obecnie najskuteczniejszym sposobem leczenia i zapobiegania nawrotom choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Jako jedyna terapia może prowadzić do trwałego wyleczenia. Leczenie można jednak wdrożyć tylko w przypadku zakażenia potwierdzonego jedną z rekomendowanych metod diagnostycznych. Skutecznie przeprowadzone leczenie w praktyce prowadzi do eradykacji bakterii aż w 90% przypadków.

Terapia pierwszego rzutu polega na tygodniowym przyjmowaniu kombinacji 3 leków: jednego inhibitora pompy protonowej (który hamuje przepływ jonów wodorowych do światła żołądka i powstawanie kwasu solnego) oraz dwóch antybiotyków (do wyboru: amoksycylina, klarytromycyna, metronidazol). Skuteczność leczenia musi zostać skontrolowana. Dlatego po 4 tygodniach od zakończenia leczenia przeprowadza się test oddechowy lub test na antygeny bakterii w kale. Stwierdzenie zakażenia upoważnia do ponownej diagnostyki z wykonaniem gastroskopii oraz rozpoczęcia leczenia drugiego rzutu. Schemat leczenia drugiego rzutu polega na zastosowaniu inhibitora pompy protonowej, soli bizmutu, metronidazolu i tetracykliny. Warunkiem powodzenia terapii jest regularne przyjmowanie leków. Nawet jednodniowa przerwa może zmniejszyć skuteczność terapii.

Objawy niepożądane związane z terapią są przeważnie łagodne i obejmują: nudności i wymioty, biegunkę, czy metaliczny smak w ustach. Dolegliwości te ustępują po zaprzestaniu leczenia. Jeżeli objawy nieporządne będą zbyt uciążliwe, leczenie podstawowe można zastąpić 8 tygodniową terapią H2-blokerami, która jednak nie daje trwałych wyleczeń.
Leczenie choroby wrzodowej o innej etiologii

1. Inhibitory pompy protonowej (omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lanzoprazol).
Inhibitory pompy protonowej (IPP) blokują działanie pompy, znajdującej się w błonie komórek okładzinowych żołądka, korzystającej z energii pochodzącej z ATP, która odpowiada za wymianę jonów wodorowych i potasowych między substancją wewnątrz- i zewnątrzkomórkową. W tym mechanizmie IPP hamują wytwarzanie kwasu solnego w żołądku. Leczenie przewlekłe powinno być nadzorowane przez lekarza, ponieważ wiąże się z powstaniem częściowo lub całkowicie nieodwracalnego niedoboru kwasu solnego w soku żołądkowym, z postępującym zanikowym zapaleniem błony śluzowej żołądka.

2. H2-blokery (cymetydyna, famotydyna, ranitydyna).
Leki te łączą się z receptorami histaminowymi typu drugiego hamując ich działanie. Blokada tego receptora uniemożliwia jego połączenie się z histaminą, która w warunkach fizjologicznych pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego. Leki z tej grupy są mniej skuteczne od IPP i rzadziej stosowane w klasycznym leczeniu. Najskuteczniejszym lekiem z tej grupy jest famotydyna i to ona powinna być stosowana u pacjentów u których niemożliwa jest eradykacja H. pylori klasyczną farmakoterapią. Należy jednak pamiętać, że zawsze są to leki, które jedynie prowadzą do wygojenia się niszy wrzodowej, ale nie zapobiegają nawrotom.

3. Inne leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego.
Znaczną ulgę przynoszą pacjentom stosowane od lat preparaty zobojętniające działanie kwasu żołądkowego (związki magnezu, glinu – np. Alugastrin, Alusal), sprzedawane zazwyczaj bez recepty.

4. Leki osłaniające błonę śluzową żołądka.
U wszystkich pacjentów z dolegliwościami bólowymi wskazane jest stosowanie leków osłaniających (chroniących) błonę śluzową żołądka. Ich działanie polega na tworzeniu ochronnej warstwy na powierzchni błony śluzowej, która automatycznie zapobiega niszczącemu działaniu czynników szkodliwych dla komórek nabłonka. Związki te dzielimy na nieselektywne i selektywne. Do pierwszej grupy zaliczamy kaolin, agar i niektóre polisacharydy. Selektywne związki osłaniające błonę śluzową po połknięciu przylegają jedynie do uszkodzonych fragmentów błony śluzowej. Należą do nich sukralfat oraz sole bizmutu. Oprócz funkcji ochronnej, związki bizmutu mają również słabe działanie bakteriobójcze w stosunku do H. pylori. Stosowanie soli bizmutu jest obecnie mało popularne ze względu na wiele działań niepożądanych.

5. M1-blokery (pirenzepina).
Leki hamujące receptory muskarynowe M1 prowadzą do zmniejszenia wydzielania kwasu żołądkowego.

6. Analogi prostaglandyn (misoprostol).
Analogi są to związki naśladujące działanie endogennych odpowiedników. Prostaglandyny chronią śluzówkę żołądka przed powstawaniem wrzodów przez zwiększanie produkcji śluzu i zmniejszanie produkcji kwasu solnego. Lek ten jest bardzo skuteczny w przypadku przewlekłego stosowania NLPZ, które hamują endogenną produkcję prostaglandyn przez blokowanie enzymu COX-1. Podczas długotrwałej terapii NLPZ koniecznie powinno się stosować substytucję prostaglandyn za pomocą misoprostolu. Zmniejsza on ryzyko powstawania wrzodów o 60-70%.
Leczenie operacyjne

W dzisiejszych czasach leczenie chirurgiczne ma mniejsze znacznie niż farmakoterapia, której skuteczność jest na tyle wysoka, że umożliwia w większości przypadków trwałe wyleczenie i zapobiega powstaniu powikłań.

Jednak w niektórych przypadkach leczenie chirurgiczne w niepowikłanej chorobie wrzodowej jest konieczne. Do tych rzadkich sytuacji zalicza się owrzodzenia oporne na leczenie farmakologiczne. Stosuje się wtedy jedną z następujących procedur chirurgicznych: całkowite lub częściowe wycięcie żołądka, przecięcie nerwów błędnych (wagotonia) z poszerzeniem odźwiernika.

Metody operacyjne są jednak metodą z wyboru przy leczeniu powikłań choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, które nierzadko stanowią bezpośrednie zagrożenie życia wymagające natychmiastowej interwencji. Powikłania leczone chirurgicznie to krwawienie z wrzodu oraz perforacja wrzodu. Operacyjnie leczy się także niektóre choroby przewodu pokarmowego, których jednym z elementów jest występowanie owrzodzeń, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy zespół Zollingera – Ellisona.

1. Leczenie chirurgiczne wrzodu żołądka.
Leczenie chirurgiczne wrzodu żołądka polega na wycięciu fragmentu jego ściany z wrzodem oraz szerszym marginesem zdrowej tkanki wokół niego. Przecięcie to powoduje przerwanie ciągłości przewodu pokarmowego, która odtwarzana jest albo przez połączenie końca dwunastnicy z pozostałym fragmentem żołądka, albo przez połączenie tego fragmentu żołądka z pierwszą pętlą jelita zaczynająca się za dwunastnicę (dwunastnicę zachowuje się w celu utrzymania kontaktu z drogami żółciowymi i przewodami trzustkowymi, które do niej dochodzą).

2. Wagotomia (przecięcie nerwów błędnych).
Wagotomia ma na celu zniesienie wpływu nerwów błędnych, które pobudzają komórki okładzinowe gruczołów błony śluzowej żołądka do wydzielania kwasy solnego, pepsyny i przyspieszają pasaż treści w kierunku dwunastnicy. Jest to chirurgiczna metoda trwałego zmniejszenia kwaśności soku żołądkowego. Odnerwienie ze strony nerwu błędnego prowadzi do przewlekłego, tonicznego skurczu odźwiernika, który uniemożliwia pasaż treści pokarmowej w kierunku dwunastnicy i przysparza chorym liczne dolegliwości. Z tego względu często na bieżąco przeprowadza się chirurgiczne poszerzenie odźwiernika (czytaj dalej).

3. Leczenie chirurgiczne zwężenia odźwiernika.
Chirurgiczne poszerzenie (plastyka) odźwiernika polega na podłużnym nacięciu jego błony mięśniowej i następnie podłużnym zeszyciu tych samych fragmentów, z zachowaniem ciągłości błony śluzowej. Możliwe jest również wykonanie endoskopowego poszerzenia odźwiernika, które polega na wprowadzeniu przez sondę specjalnego balonika, który jest rozprężany w miejscu zwężenia. Zabieg ten wiąże się jednak z częstymi nawrotami zwężenia, ale nie pociąga za sobą ryzyka wynikającego z operacji.

4. Leczenie chirurgiczne krwawiącego wrzodu lub perforacji przewodu pokarmowego.
Przy podejrzeniu krwawienia z wrzodu w pierwszej kolejności wykonuje się gastroskopię w trybie pilnym, w trakcie której można krótkoterminowo zahamować krwawienie za pomocą: klipsów naczyniowych (hamujących krwawienie), fotokoagulacji laserem, koagulacji argonowej, czy przy użyciu środków obkurczających naczynia (np. epinefryny w zastrzyku miejscowym). Perforacja wrzodu wymaga operacji na otwartym brzuchu z zaszyciem otworu oraz wycięciem zmienionej zapalnie ściany żołądka.
Profilaktyka

Profilaktyka choroby wrzodowej poza postępowaniem dietetycznym obejmuje wszystkie elementy sposobu i stylu życia.

Ogólne zalecenia dla pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy:
- zaprzestanie lub ograniczenie palenia,
- zaprzestanie lub ograniczenie spożywania alkoholu,
- spożywanie niewielkich, ale częstych i regularnych posiłków o tej samej porze,
- unikanie stresów psychoemcjonalnych lub stosowanie technik relaksacyjnych obniżających poziom napięcia nerwowego.

Szczególnie ważne są zalecenia dotyczące przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Przy ich stosowaniu należy wykazywać się umiarem i rozsądkiem. Ryzyko wystąpienia wrzodów podczas przyjmowania NLPZ można zmniejszyć poprzez zmniejszanie ich dawki i częstotliwości pobierania oraz stosowanie zawsze najbezpieczniejszych substancji z tej grupy. Można spróbować zastąpić te leki innymi lekami przeciwbólowymi (tylko po konsultacji z lekarzem) lub zastosować leki osłonowe (mizoprostol). Należy także pamiętać o interakcjach różnych leków, które mogą nasilać toksyczne działanie NLPZ (należą do nich glikokortykosteroidy).
źródło: punktzdrowia.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post