Ryzyko nawrotu nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego po operacji

Choroby nowotworowe, ich rozpoznawanie oraz leczenie.
admin. med.

Ryzyko nawrotu nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego po operacji

Post autor: admin. med. »

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (ang. gastrointestinal stromal tumours, GIST) cechują się zróżnicowaną złośliwością. Tzw. mikro-GIST o średnicy poniżej 1 cm występują z częstością około 30% u osób w średnim i starszym wieku. Prawie zawsze są łagodne mimo, że posiadają aktywujące mutację w genach KIT czy też PDGFRA, które uważane są za kluczowe w molekularnej patogenezie GIST. Z kolei duże GIST oraz te z wysokim indeksem mitotycznym cechują się wysokim odsetkiem nawrotów i tworzenia przerzutów głównie w wątrobie i jamie otrzewnej. Grupa nowotworów o wysokim ryzyku przemiany złośliwej wywodzi się prawdopodobnie z komórek śródmiąższowych Cajala i lokalizuje się głównie w żołądku i jelicie cienkim. Guzy te mają charakter bladych, twardych, kulistych lub owalnych struktur. Ich wspólną cechą jest ekspresja cząsteczek CD117.

Postaci z przerzutami są często śmiertelne mimo leczenia inhibitorami kinaz tyrozynowych. Dlatego też ocena ryzyka nawrotu jest niezwykle istotna w wypadku GIST kwalifikowanych do operacji. Adjuwantowa terapia imatinibem wydłuża bowiem czas do nawrotu choroby, a chorzy z wysokim ryzykiem nawrotu przeżywają dłużej, gdy stosowano adjuwantową terapię imatynibem przez 3 lata niż przez jeden rok. Mimo, że terapia imatynibem jest dobrze tolerowana, to niemal wszyscy chorzy zgłaszają pewne działania niepożądane. Jednakże z drugiej strony, należy podkreślić fakt, że wiele postaci GIST jest wyleczalna przy pomocy samego zabiegu chirurgiczne i chorzy mogą nie odnosić korzyści z dalszej terapii adjuwantowej.

Obecnie dostępnych jest kilka modeli stratyfikacji ryzyka. Wielkość guza, indeks mitotyczny oraz lokalizacja guza są dobrze znanymi czynnikami ryzyka decydującymi o nawrocie. I tak np. chorzy z GIST zlokalizowanym w żołądku mają lepsze rokowanie niż chorzy, u których zmianę wykryto w jelicie. Pęknięcie guza czy to samoistne czy też w trakcie operacji także wiąże się z większym ryzykiem nawrotu, ale czy jest ono niezależnym czynnikiem ryzyka nadal pozostaje sprawą otwartą. Podobnie pewne mutacje, jak delecja kodonów 557-558 w egzonie 11 dla genu KIT, jak również wiele czynników biologicznych może wiązać się z niekorzystnym rokowaniem, ale do tej pory nie uważano ich za jednoznaczne niezależne czynniki rokownicze. Wynika to po części z powodu braku dostępnych dużych populacji, które dostarczyłyby wiarygodnych informacji. Szacuje się, że roczna częstość występowania GIST wynosi 10 – 15 przypadków na milion mieszkańców.

W celu walidacji obecnych schematów i potwierdzenia istotności czynników ryzyka stworzono dużą bazę danych, w której umieszczono dane dostępne z literatury zarówno pojedynczych przypadków, jak i większych kohort. Dodatkowo, autorzy opracowali nową metodę oceny ryzyka, gdzie wielkość guza i indeks mitotyczny traktowane są jako ciągłe nielinearne zmienne.
Do badania włączono przypadki chorych operowanych z powodu GIST, którzy nie otrzymali terapii adjuwantowej. Wyszukane dane pochodzą z lat 2000 – 2010, gdyż wcześniej nie rozpoznawano GIST na szeroką skalę, a obecnie powszechnie stosuje się imatynib, co istotnie modyfikuje przebieg klinicznych choroby. Ryzyko nawrotu szacowano przy pomocy kryteriów konsensusu opracowanego przez National Institute of Health (NIH), kryteriów zmodyfikowanego konsensusu oraz kryteriów Armed Forces Institute of Pathology (AFIP). Wyniki walidowano na niezależnej kohorcie składającej się z 920 chorych z GIST.

Szacowany 15-letni odsetek przeżyć wolnych od wznowy po operacji wynosił 59,9% (95% CI 56,2 – 63,5), z niewielką liczbą przypadków wznowy po pierwszych dziesięciu latach. Duża wielkość guza, wysoki indeks mitotyczny, lokalizacja poza żołądkiem, stwierdzenie pęknięcia guza oraz płeć męska były niezależnymi czynnikami złego rokowania. Analiza 10-letniego odsetka przeżycia wolnego od wznowy dla poszczególnych kryteriów w postaci pola pod krzywą (AUC) przedstawiała się następująco: kryteria NIH – 0,79 (95% CI 0,76 – 0,81), kryteria zmodyfikowanego konsensusu – 0,78 (95% CI 0,75 – 0,8) oraz kryteria AFIP – 0,82 (95% CI 0,8 – 0,85). Ponieważ wielkość guza i indeks mitotyczny wykazywały nielinearny związek z ryzykiem nawrotu GIST, opracowano nowy model wykorzystujący tą zależność powyższych zmiennych oraz biorący pod uwagę lokalizację i pęknięcie guza. Cechował się on o wiele bardziej dokładną przewidywalnością nawrotu, z AUC 0,88 (95% CI 0,86 – 0,9).

Powyższe dane pokazują, że około połowa chorych z GIST jest wyleczona za pomocą chirurgicznej resekcji i nie odnosi korzyści ze stosowania adjuwantowej terapii imatynibem. Dostępne schematy względnie łatwo charakteryzują powyższą grupę.

Opracowano na podstawie:
Joensuu H, Vehtari A, Riihimäki J, Nishida T, Steigen SE, Brabec P, Plank L, Nilsson B, Cirilli C, Braconi C, Bordoni A, Magnusson MK, Linke Z, Sufliarsky J, Federico M, Jonasson JG, Dei Tos AP, Rutkowski P. Risk of recurrence of gastrointestinal stromal tumour after surgery: an analysis of pooled population-based cohorts. Lancet Oncol. 2012 Mar;13(3):265-74
Opracował dr n. med. Jacek Bil
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post