Choroba legionistów - Legionella pneumophila

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Choroba legionistów - Legionella pneumophila

Post autor: admin. med. »

Pałeczki z rodzaju Legionella wyhodowano po raz pierwszy w roku 1943, ale zwrócono na nie uwagę jako na bakterie chorobotwórcze dopiero po epidemii zapalenia płuc w 1976 roku w Filadefii, USA, w trakcie której zachorowało 182 członków Amerykańskiego Legionu Pensylwanii, a 29 chorych zmarło.
Legionella pneumophila jest odpowiedzialna za 80-90% legionellowych zapaleń płuc.
Legionella pneumophila jest bakterią ciepłolubną (bytuje w środowisku wodnym o temperaturze do 50°C, optymalna temperatura to 24-25°C) i jest odporna na działanie chloru. Jej namnażaniu sprzyja obfity w sole wapnia i magnezu osad oraz obecność glonów i pierwotniaków.
Legionella pneumophila rozwija się wewnątrzkomórkowo. Jej gospodarzem w środowisku naturalnym jest trofozoid ameby, natomiast u człowieka umiejscawia się w granulocytach.

Charakterystyka
Legionella pneumophila - cienkie, ruchliwe, tlenowe pałeczki, tworzące czasami formy nitkowate, słabo barwiace się w metodzie Grama, Gram-ujemne. Wywołują choroby z grupy legionelloz, z których najważniejsze znaczenie mają: choroba legionistów przebiegajaca pod postacią zapalenia płuc oraz gorączka Pontiac, przypominająca objawami grypę. Posiadają polarnie umieszczone wici w liczbie od 1 do 3 oraz specyficzne wymagania wzrostowe (L-cysteina i niektóre kwasy tłuszczowe, Fe, Zn, Mg, wzbogacenie atmosfery w CO2).

Epidemiologia
Naturalnym rezerwuarem Legionella pneumophila są wody śródlądowe i morskie, licznie występują również w glebie i gorących źródłach wody. Mogą kolonizować także wodne urządzenia kąpielowe, szpitalne inhalatory, klimatyzatory i turbiny dentystyczne.
Nie stwierdzono dotychczas zakażenia się człowieka od chorych ludzi - zakażenie następuje poprzez inhalację aerozolu lub zachłyśnięcie się zakażoną wodą.
Legionella pneumophila jest stosunkowo rzadko wykrywanym patogenem atypowego zapalenia płuc w Polsce. Zachorowania dotyczą głównie dorosłych, zwłaszcza osób starszych lub pacjentów z zaburzeniami odporności. Natomiast w doniesieniach literaturowych z ośrodków amerykańskich Legionella pneumophila jest wymieniana wśród pięciu najczęstszych przyczyn zapaleń płuc. Pod względem częstości, jest trzecim (po Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae) drobnoustrojem odpowiedzialnym za ciężkie postacie pozaszpitalnych zapaleń płuc.
Na podstawie wieloośrodkowych badań europejskich w kilkutysięcznej grupie pacjentów hospitalizowanych z powodu zapalenia płuc stwierdzono, że Legionella sp. była czynnikiem etiologicznym u 4,8% chorych. Ponadto zwraca uwagę znacznie wyższy odsetek wśród chorych leczonych na oddziałach intensywnej opieki medycznej w porównaniu z pacjentami ambulatoryjnymi.
Epidemie zachorowań występują w związku z zakażeniem się wielu osób z tego samego źródła. Czynnikami predysponującymi do zakażenia są: uogólniony spadek odporności, a także spadek miejscowej obronności płuc np. przez palenie tytoniu, cukrzycę, przewlekłe obturacyjne choroby płuc.

Czynniki zjadliwości
Umożliwiające przeżycie i rozmnażanie wewnątrz komórek fagocytarnych to:
• adhezyny – białka błony zewnętrznej pośredniczą w adhezji i penetracji do makrofagów,
Czynniki warunkujące zdolność do przeżycia wewnątrzkomórkowego:
• toksyna białkowa – hamująca „wybuch” tlenowy makrofaga,
• katalaza – rozkłada resztki nadtlenku wodoru, wydzielanego podczas osłabionego „wybuchu” tlenowego,
Hamowanie odpowiedzi komórkowej
• Legionella ma zdolność do obniżania odporności komórkowej np. zahamowanie układu MHC-I i MHC-II w fagosomach zakażonych makrofagów.
Wytwarzanie toksyn (proteaz)

Patogeneza zakażeń
Legionella pneumophila ma zdolność wnikania do wnętrza makrofagów bez wcześniejszej opsonizacji przez komplement lub przeciwciała. Fagocytoza jest stymulowana przez białka powierzchniowe bakterii, a przeżycie wewnątrz makrofagów związane jest z produkcją szeregu enzymów. Obserwowane w legionellozie objawy chorobowe to nagła, wysoka gorączka i ból głowy, a następnie rozwijające się zapalenie płuc i opłucnej z wytworzeniem ropniaków płuc. Obserwowane w przebiegu legionellozy zniszczenia w płucach są związane z ciągłym napływem makrofagów, stymulowanych obecnością i namnażaniem się bakterii oraz produkcją proteaz, działających destrukcyjnie na tkankę płucną.

Opcje terapeutyczne
Lekiem z wyboru są makrolidy: erytromycyna lub makrolidy nowej generacji, takie jak klarytomycyna (stosowana przez 21 dni) lub azytromycyna (7-10 dni terapii). W uzasadnionych klinicznie przypadkach u chorych z upośledzoną odpornością lub szczególnie w przypadkach o ciężkim przebiegu choroby, dodatkowo stosuje się rifampicynę. U dzieci starszych zastosowanie mają także fluorochinolony i tetracykliny.

Diagnostyka
Ze względu na trudności w hodowli, w rutynowej diagnostyce stosowane są testy serologiczne, wykrywające przeciwciała w klasach IgG, IgM i IgA.
Możliwe jest wykonanie badania mikroskopowego (wysrebrzanie lub immunofluorescencja bezpośrednia) preparatu z materiału pobranego od chorego (plwociny, wydzieliny z drog oddechowych), jednak ocena takiego preparatu wymaga dużego doświadczenia. Hodowla pałeczek z rodzaju Legionella wykonywna jest jedynie w laboratoriach referencyjnych
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post