Biegunka podróżnych

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Biegunka podróżnych

Post autor: admin. med. »

dr med. Agnieszka Wroczyńska, dr med. Wacław L. Nahorski, Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, Gdański Uniwersytet Medyczny

Główne przyczyny przedłużającej się biegunki podróżnych

przyczyny infekcyjne i inwazyjne
inwazje pasożytnicze: giardioza, ameboza, inwazje Cryptosporidium parvum, Balantidium coli, strongyloidoza, schistosomoza, glistnica
zakażenia bakteryjne: E. coli, Shigella spp., Salmonella spp., Campylobacter spp., Yersinia enterocolitica, Aeromonas spp., Plesiomonas spp., Clostridium difficile
zakażenia wirusowe
sprue tropikalna (patogen nieznany)
powikłania po przebytym zakażeniu przewodu pokarmowego
poinfekcyjny zespół jelita drażliwego
poinfekcyjny zespół złego wchłaniania przewlekłe choroby przewodu pokarmowego współistniejące z biegunką podróżnych
(zakażenie w podróży ujawniło objawy choroby lub objawy wystąpiły przypadkowo w tym samym czasie)
nieswoiste choroby zapalne jelita grubego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego i Crohna)
choroba trzewna
rak jelita grubego
zakażenie HIV/AIDS na podstawie: J. Keystone i wsp.: Travel medicine. Mosby Elsevier, 2008


Nawrót objawów o nieco innym charakterze, po ich wcześniejszym ustąpieniu w trakcie antybiotykoterapii, sugeruje nowe zakażenie, jednak nie można wykluczyć pierwotnej infekcji mieszanej, stwierdzanej w około 15% przypadków biegunki podróżnych. Giardia intestinalis (syn. G. lamblia) jest najczęściej wykrywanym drobnoustrojem u chorych z przedłużającą się biegunką podróżnych. Pierwotniak ten jest wiciowcem żyjącym w jelicie cienkim, a jego cykl rozwojowy obejmuje postać przetrwalnikową (cystę - formę zakaźną) oraz wegetatywną (trofozoit). Trofozoity przylegają do błony śluzowej jelita czczego, niszczą rąbek szczoteczkowy enterocytów oraz strukturę kosmków i w ten sposób prowadzą do zaburzeń wchłaniania. W krajach rozwijających się G. intestinalis występuje powszechnie, a do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, zwykle przez skażoną wodę.

Typowe objawy giardiozy to: wodnista biegunka (bez domieszki krwi lub śluzu w stolcu), kurczowy ból głównie w nadbrzuszu, osłabienie, wzdęcie brzucha, utrata łaknienia, ubytek masy ciała oraz niekiedy wymioty. Obraz kliniczny tej inwazji pasożytniczej odpowiada dolegliwościom zgłaszanym przez opisanego pacjenta po powrocie z podróży. Do rzadkich objawów zarażenia należą: zmiany skórne, reaktywne zapalenie stawów, wyniszczenie, zapalenie dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego. Rozpoznanie umożliwia wykrycie pierwotniaka w badaniu mikroskopowym stolca (należy przeprowadzić ocenę materiału pochodzącego z 3 różnych próbek) lub treści dwunastniczej. Niekiedy giardiozę rozpoznaje się w badaniu histologicznym wycinka błony śluzowej dwunastnicy lub jelita czczego. W diagnostyce stosuje się także testy ELISA pozwalające na wykrycie antygenu G. lamblia w stolcu. U chorych z typowym wywiadem i objawami dopuszczalne jest leczenie empiryczne.

Lekiem pierwszego wyboru jest metronidazol 250-500 mg 3 × dz. p.o. przez 5-7 dni. Alternatywnie można zastosować tynidazol 2 g p.o. jednorazowo lub furazolidon 100 mg 4 × dz. p.o. przez 7 dni. Inne leki skuteczne przeciwko G. lamblia (paromomycyna, kwinakryna, nitazoksanid) nie są zarejestrowane w Polsce. Kontrolne badania mikroskopowe stolca należy wykonać po upływie 2-4 tygodni od zakończenia leczenia.

U opisanego chorego wykryto w kale antygen G. lamblia za pomocą testu ELISA, jednocześnie potwierdzono obecność cyst G. lamblia w pierwszej pobranej próbce stolca. Wyniki innych przeprowadzonych badań (posiew kału, morfologia krwi, stężenie CRP w surowicy) były prawidłowe. Po zaleconym leczeniu tynidazolem w jednej dawce 2 g p.o. obserwowano całkowite ustąpienie dolegliwości.

Zapobieganie biegunce podróżnych i innym zakażeniom pokarmowym w tropiku

Podstawowe znaczenie w zapobieganiu biegunce podróżnych ma przestrzeganie zasad higieny (w tym częste mycie rąk) oraz właściwy dobór napojów i pokarmów spożywanych podczas podróży (tab.)



Tabela . Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa spożywania posiłków i napojów podczas podróży po krajach rozwijających się

Bezpieczne
napoje gazowana woda mineralnaa
gazowane napoje chłodzącea
przegotowana woda
woda poddana uzdatnieniu chemicznemu
Prawdopodobnie bezpieczne
świeże soki owocowe
woda mineralnaa
lód wytwarzany maszynowoa
Ryzykowne
woda wodociągowa
lód niewiadomego pochodzenia
niepasteryzowane mleko
Bezpieczne
świeżo przygotowane dania, podane na gorąco
żywność przetworzona
przegotowane warzywa, owoce obrane ze skórki
Prawdopodobnie bezpieczne
żywność sucha
umyte warzywa i owoce
Ryzykowne
sałatki
sosy
niedogotowane lub surowe owoce morza, mięso
nieobrane owoce
niepasteryzowane przetwory mleczne
desery podane na zimno
Bezpieczne
okoliczności spożywania posiłków restauracje o dobrej opinii w danym regionie
Prawdopodobnie bezpieczne
żywienie się u miejscowej ludności (w domach prywatnych)
Ryzykowne
uliczni sprzedawcy, przenośne punkty sprzedaży żywności
na podstawie: J. Keystone i wsp.: Travel medicine. Mosby Elsevier, 2008
a w fabrycznie zamkniętych opakowaniach


Skuteczność nieswoistej profilaktyki zakażeń pokarmowych w podróży nie została jednak dotychczas jednoznacznie potwierdzona, a w praktyce zasady te nie są rygorystycznie przestrzegane przez podróżnych. Możliwości immunoprofilaktyki chorób przenoszonych drogą pokarmową przed wyjazdem obejmują szczepienia przeciwko durowi brzusznemu, WZW typu A, poliomyelitis oraz cholerze. Nie są jednak dostępne szczepionki przeciwko typowym patogenom bakteryjnym wywołującym biegunkę podróżnych, ani też przeciwko żadnemu z pasożytów odpowiedzialnych za inwazje przewodu pokarmowego u ludzi. Doustna szczepionka przeciwko cholerze zapewnia częściową odporność przeciwko biegunce podróżnych wywołanej przez ETEC, związaną z reaktywnością krzyżową pomiędzy ciepłochwiejną toksyną ETEC a podjednostką rekombinantu toksyny B cholery (rCTB), która wchodzi w skład szczepionki. Skuteczność uodpornienia dorosłych przeciwko ETEC za pomocą tej szczepionki ocenia się nawet na 60%, jednak zastosowanie tego preparatu do uodpornienia na biegunkę podróżnych ma bardzo ograniczone znaczenie w rejonach, w których większość zachorowań wywołują drobnoustroje inne niż ETEC (Indie i okoliczne państwa, Azja Południowo-Wschodnia). Skuteczność zapobiegania biegunce podróżnych niezależnie od jej etiologii ocenia się w przypadku tej szczepionki na 7-23%. W Polsce szczepionka ta jest zarejestrowana do zapobiegania cholerze (a nie biegunce podróżnych).

W szczególnych przypadkach można rozważyć krótkoterminową chemioprofilaktykę biegunki w podróży za pomocą rifaksyminy lub fluorochinolonów. Dotyczy to zwłaszcza osób z chorobami przewlekłymi, których przebieg może ulec zaostrzeniu z powodu biegunki, lub z innymi czynnikami predysponującymi do zakażeń pokarmowych, m.in. podróżnych z cukrzycą, z nieswoistym zapaleniem jelit lub leczonych przewlekle inhibitorami pompy protonowej.

Pomimo ograniczonych możliwości i niezadowalającej skuteczności profilaktyki należy zachęcać osoby wyjeżdżające do krajów o złych warunkach sanitarnych do podejmowania działań zapobiegających biegunce podróżnych. Dostępność łatwego i skutecznego leczenia wiąże się zwykle z szybkim ustąpieniem dolegliwości, jednak nie wiadomo, czy takie postępowanie chroni chorego przed rzadkimi, odległymi powikłaniami tego zespołu, takimi jak poinfekcyjny zespół jelita drażliwego czy reaktywne zapalenie stawów.

Zapamiętaj
Biegunka podróżnych jest najczęstszym problem zdrowotnym osób udających się do tropiku i krajów rozwijających się.
Główną przyczyną biegunki podróżnych jest zakażenie bakteryjne, najczęściej ETEC.
Wyjeżdżający w rejony o złych warunkach sanitarnych powinni zostać przed wyjazdem poinformowani o zasadach profilaktyki biegunki podróżnych oraz postępowaniu w razie zachorowania.
W ostrej biegunce infekcyjnej u dorosłych podróżnych zaleca się samodzielne leczenie objawowe oraz antybiotykoterapię empiryczną (azytromycyna, fluorochinolon lub rifaksymina), jeśli nie mają oni istotnych obciążeń zdrowotnych.
Najczęstszą przyczyną przedłużającej się biegunki podróżnych jest zarażenie Giardia intestinalis (G. lamblia), które wymaga zastosowania leku przeciwpierwotniakowego (metronidazol, tynidazol lub furazolidon).
źródło.Na podstawiehttp://mp.pl/
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post