Aparat i retainer ortodontyczny a rezonas magnetyczny

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Aparat i retainer ortodontyczny a rezonas magnetyczny

Post autor: admin. med. »

Czy u osób z retainerami ortodontycznymi można wykonywać rezonans magnetyczny?
prof. dr hab. n. med. Ingrid Różyło-Kalinowska, Samodzielna Pracownia Propedeutyki Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Jak cytować: Różyło-Kalinowska I.: Czy u osób z retainerami ortodontycznymi można wykonywać rezonans magnetyczny? Med. Prakt. Stomatol., 2016; 2: 15–16

W ostatnich miesiącach, goszcząc z wykładami w różnych miejscach w Polsce, miałam przyjemność spotkać się z licznym gronem słuchaczy. Zazwyczaj po prezentacji padają pytania dotyczące omawianego tematu. Ze zdziwieniem zauważyłam, że tydzień po tygodniu w różnych częściach kraju powtarza się to samo pytanie: czy należy zdejmować retainery do badania metodą rezonansu magnetycznego (MR)? Z rozmów ze słuchaczami wynika, że pracownie MR coraz częściej odmawiają wykonania takiego badania u pacjentów z założonymi retainerami i odsyłają ich do stomatologów, aby zdejmowali te urządzenia. Oczywiście po badaniu pacjent musi zgłosić się na ponowne założenie retainera, co generuje dodatkowe koszty.

Przed każdym badaniem metodą MR pacjent ma obowiązek wypełnić formularz, który zawiera pytania dotyczące wszczepionych urządzeń lub struktur metalicznych w organizmie. Należą do nich stymulatory i kardiowertery-defibrylatory (z wyjątkiem najnowszych systemów stymulujących, których praca nie jest zakłócana przez pole magnetyczne tomografów MR ze względu na specjalną konstrukcję i dodatkowe oprogramowanie), implanty ślimakowe, niektóre sztuczne zastawki serca, pompy insulinowe, zastawki w komorach mózgu, jak też opiłki w gałce ocznej (ciała obce po urazach lub u osób zawodowo zajmujących się obróbką metali). W ankietach zazwyczaj znajdują się również takie pozycje, jak „protezy zębowe”, „implanty”, „plomby amalgamatowe” (pisownia oryginalna), a znacznie rzadziej „aparat ortodontyczny”. W niektórych przypadkach pracownie MR honorują zaświadczenie lekarza o dopuszczeniu do badania pacjenta na przykład z protezą gałki ocznej czy klipsami wewnątrznaczyniowymi. Z rozmów przeprowadzonych z lekarzami dentystami wynika jednak, że spotkali się oni z problemem odsyłania pacjenta nawet wtedy, gdy stomatolog wystawił mu zaświadczenie, że może być badany z założonym retainerem.

Zwykle w ankietach dla pacjentów oczekujących na MR jest miejsce na wpisanie innych, niewymienionych, ciał metalicznych oraz prośba o podanie ich składu. Skład metalicznego ciała obcego wszczepionego do organizmu ludzkiego jest istotny, ponieważ metale o charakterze ferromagnetyków, zawierające obszary stałego namagnesowania, stanowią przeciwwskazanie do MR. Do takich substancji należą między innymi: żelazo, nikiel, kobalt, metale ziem rzadkich i niektóre stopy, przy czym należy pamiętać o tzw. stopach Heuslera, których składowe nie wykazują właściwości ferromagnetycznych, ale stopy już tak. Z punktu widzenia pracowni wykonującej MR można wyróżnić 3 rodzaje problemów związanych z retainerami ortodontycznymi.

Pierwszy z nich to powstawanie artefaktów generowanych przez metale. W MR artefakty (zakłócenia obrazu) przyjmują postać bezsygnałowych („czarnych”) obszarów o różnym kształcie i położeniu, w zależności od sekwencji skanowania. Warto podkreślić, że artefakty te pojawiają się najczęściej w pobliżu elementu metalowego, a więc w przypadku retainera stwierdzić je można w bezpośrednim jego sąsiedztwie, tj. w tkankach części twarzowej czaszki, niekiedy mogą wpływać na obraz mózgowia. Nie zakłócają jednak obrazu innych części ciała, takich jak kończyny czy jama brzuszna.

Drugim potencjalnym zagrożeniem jest powstawanie w metalowych urządzeniach prądów wirowych, które prowadzą do rozgrzania metali i oparzenia tkanek.

Trzecie możliwe zagrożenie pojawia się, jeśli metalowe elementy nie są trwale związane z zębami, gdyż mogą wówczas ulec przemieszczeniu w silnym polu magnetycznym generowanym przez tomograf MR (indukcja pola magnetycznego tego urządzenia jest >10 000 razy większa niż pola magnetycznego Ziemi). Jeżeli jednak przed badaniem MR ortodonta upewni się, że retainer jest prawidłowo umocowany na zębach, zagrożenie, że stanie się on tzw. MRI flying object, jest znikome. Efekty zależą od składu retainera. Jeśli urządzenie jest wykonane z włókna szklanego, nie ma wpływu na przebieg badania. Artefakty generowane przez retainery zawierające metale są silniejsze w przypadku urządzeń ze stali nierdzewnej niż w przypadku aparatów zawierających niewielkie ilości takich ferromagnetyków jak nikiel. Ze względu na małe wymiary retainer wywołuje mniejsze zakłócenia w obrazie MR niż zamki stałych aparatów ortodontycznych. Według Shalish i wsp. zdjęcie może być wskazane wyłącznie w przypadku retainerów zawierających ferromagnetyki i to jedynie w badaniach struktur znajdujących się w sąsiedztwie tego aparatu, tj. języka, szczęki i żuchwy, a nie innych narządów. Wraz ze wzrostem indukcji pola magnetycznego natężenie artefaktów się zwiększa, tak więc u pacjentów z założonymi retainerami korzystniejsze jest przeprowadzanie badań na aparatach 1,5-teslowych niż 3-teslowych. Prawidłowy dobór parametrów akwizycji kolejnych sekwencji obrazowania MR również pozwala na ograniczenie lub nawet wyeliminowanie artefaktów, jako że są one bardziej intensywne w sekwencjach echa spinowego i w obrazach T1-zależnych.

O ile koszt zdjęcia i ponownego założenia retainera ortodontycznego w związku z MR jest względnie mały, to znacznie większym problemem są zalecenia zdejmowania stałych aparatów ortodontycznych przed takimi badaniami. Warto się więc zastanowić, czy to zasadne. Obecnie trwają prace zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego, których celem jest wypracowanie wspólnego stanowiska dotyczącego wykonywania MR u osób ze stałymi aparatami ortodontycznymi i retainerami. Ma ono pomóc w rozwiązaniu problemu odmawiania wykonania MR pacjentom leczonym ortodontycznie.

źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post