Stosowanie furosemidu w nawrotach polipów nosa po operacji zatok

Choroby układu pokarmowego; przełyku, żołądka, jelit, wątroby, trzustka, dróg żółciowych, odbytu)
Asystentka

Stosowanie furosemidu w nawrotach polipów nosa po operacji zatok

Post autor: Asystentka »

Miejscowe stosowanie furosemidu a częstość nawrotu polipów nosa po operacji zatok
lek. Piotr Kudłacz,
Medycyna Praktyczna
Furosemid to bezpieczny lek, który stosowany miejscowo w leczeniu wspomagającym po operacji zatok przynosowych zmniejsza częstość nawrotów polipów nosa – twierdzą irańscy badacze. Badaniem opublikowanym na łamach JAMA Otolaryngology w lipcu bieżącego roku objęto 110 dorosłych pacjentów, pozostających w obserwacji po endoskopowej operacji zatok przynosowych (FESS).

Polipy nosa są stosunkowo częstą (1–4% populacji) zmianą guzowatą umiejscowioną na błonie śluzowej nosa i zatok przynosowych. Twory te stwierdza się m.in. w nadwrażliwości na niesteroidowe leki przeciwzapalne, astmie, mukowiscydozie oraz przewlekłym zapaleniu zatok. Zwykle cechują się tendencją do rozrostu; powodują uczucie rozpierania oraz blokady nosa, a także pogorszenie węchu. Ich występowaniu towarzyszy szereg objawów choroby podstawowej.

Chirurgiczne usunięcie zmian polipowatych w przebiegu przewlekłego zapalenia zatok jest główną metodą postępowania, jeśli obserwuje się brak odpowiedzi na leczenie zachowawcze – przede wszystkim stosowanie antybiotyków oraz glikokortykosteroidów – lub gdy zmiany anatomiczne sprzyjają utrzymywaniu się stanu zapalnego. Po operacji często występują nawroty polipów, w konsekwencji zabiegi usuwania polipów bywają powtarzane.

Wpływ stosowanego miejscowo furosemidu na częstość nawrotów polipów nosa po operacji FESS był przedmiotem kilku badań prowadzonych w ostatnich latach. Ich wyniki uznano za obiecujące – w okresie obserwacji stwierdzano zmniejszenie częstości nawrotów polipów, miejscowo obserwowano redukcję obrzęku śluzówki. Jednak nadal brakuje silnych dowodów na skuteczność leczenia miejscowego furosemidem w przewlekłym zapaleniu zatok.

W lipcu br. opublikowano kolejne badanie, dotyczące wpływu miejscowo stosowanego furosemidu na częstość nawrotów polipów nosa po operacji z powodu przewlekłego zapalenia zatok. Do badania z randomizacją, przeprowadzonego metodą potrójnie ślepej próby, włączono 110 pacjentów w wieku 18–60 lat z przewlekłym zapaleniem zatok i polipami, których po nieudanych próbach leczenia zachowawczego zakwalifikowano do leczenia operacyjnego. Z grupy tej wyłączono osoby z nadwrażliwością na furosemid, kobiety w ciąży, osoby z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak choroby serca i naczyń, nadciśnienie tętnicze, z hipokaliemią, zgłaszających szumy uszne (obecnie lub w przeszłości) oraz pacjentów z odbiorczym ubytkiem słuchu.

Postępowanie przedoperacyjne było identyczne w grupie, gdzie zastosowano interwencję (badanej) i w grupie kontrolnej (placebo). Po zabiegu, poza 10-dniową antybiotykoterapią oraz półroczną terapią glikokortykosteroidem donosowym, grupa badana otrzymywała dodatkowo 2 razy dziennie dawkę furosemidu w sprayu (w sumie 300 µg leku dziennie) przez dwa miesiące, grupa kontrolna otrzymywała placebo przez analogiczny okres czasu.

Skuteczność leczenia oceniano przed zabiegiem oraz po 6-miesięcznej obserwacji w 5-stopniowej skali Meltzera (ocena polipów w endoskopii), w teście – SNOT-22 (ocena jakości życia w chorobach dróg oddechowych), tomografii komputerowej (TK) zatok oraz na podstawie wizualnej skali bólu (VAS). W trakcie półrocznej obserwacji nie zarejestrowano żadnych poważnych działań niepożądanych stosowanego leczenia w obu grupach.

Na końcu badania w obserwacji pozostawało 84 pacjentów, po 42 osoby w każdej z grup. Liczba polipów oraz ich wielkość przed zabiegiem w obu grupach była podobna (3—4 stopień w skali Meltzer, gdzie 4. stopień oznacza polipy całkowicie blokujące jamę nosową). Po 6 miesiącach od zabiegu w obu grupach stwierdzono poprawę, jednak w grupie badanej była ona znacząco większa. Brak widocznych polipów w endoskopii (stopień 0) obserwowano u 79% pacjentów z grupy badanej i u 38% z grupy kontrolnej. Ponadto istotną statystycznie różnicę na korzyść grupy badanej zaobserwowano, porównując obie grupy w skali VAS (w grupie placebo 3,45 p. + 95% Cl vs w grupie badanej 2,64 p. + 95% Cl; przedział ufności 0,22–1,39) oraz w teście SNOT-22 (w grupie placebo 30,09 p. + 95% Cl vs w grupie badanej 22,04 p. + 95% Cl, przedział ufności 3,24–12,85). Porównanie wyników TK zatok nie wykazało istotnej statystycznie różnicy między grupą badaną a kontrolną.

Opisany wpływ furosemidu nie został do końca wyjaśniony. Prawdopodobnie z powodu hamującego wpływu na symporter sodowo-potasowo-chlorkowy, którego jedna z izoform zawarta jest w wielu komórkach ciała, lek ten hamuje rozwój obrzęku w błonie śluzowej nosa.

Rezultaty badania napawają optymizmem, zwłaszcza że furosemid jest lekiem szeroko dostępnym, tanim i o znanych działaniach niepożądanych. Dotychczasowe badania obejmowały nieliczne grupy chorych, a okres obserwacji był relatywnie krótki, zatem potrzebne są dalsze, większe prace, które mogłyby dostarczyć mocniejszych dowodów przemawiającym za powszechnym stosowaniem miejscowo furosemidu u pacjentów po polipektomii.
Komentarz

dr n. med. Barbara Lorkowska-Zawicka, prof. dr hab. n. med. Paweł Stręk
Katedra i Klinika Otolaryngologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Niedawno opublikowane wyniki irańskich badań, dotyczących wpływu furosemidu podawanego miejscowo na częstość nawrotów polipów nosa po operacji FESS, wykazały skuteczność stosowania takiej terapii jako pooperacyjnego leczenia wspomagającego. Potwierdza to obserwacje badaczy włoskich czy słoweńskich, nadal jednak brakuje wystarczających dowodów na zasadność takiego leczenia.

W przedstawionej publikacji w grupie 110 (finalnie randomizacja objęła 92 pacjentów) pacjentów analizowano wpływ furosemidu stosowanego miejscowo przez 2 miesiące po operacji FESS. Pacjenci zakwalifikowani do grupy kontrolnej otrzymywali steroid donosowy, natomiast w grupie badanej do steroidu dołączono donosowo podawany furosemid. Okres obserwacji wynosił 6 miesięcy. Statystycznie znamienną różnicę na korzyść grupy badanej zaobserwowano w przypadku analizy wyników badania endoskopowego jamy nosowej z użyciem skali Meltzer oraz w przypadku oceny dolegliwości bólowych na podstawie skali VAS. Dodatkowo podawanie furosemidu wpłynęło na poprawę jakości życia analizowanej z zastosowaniem skali SNOT-22. Jednak porównanie wyników badania TK zatok przynosowych w okresie 6 miesięcy po operacji nie wykazało różnic między badanymi grupami. Autorzy prezentowanej publikacji podkreślają słabe strony badania: nieliczną grupę badanych oraz krótki okres obserwacji. Dodatkowo można zauważyć nierówny rozkład badanych ze względu na płeć. Wprawdzie stosowano kilka parametrów oceniających stan kliniczny po operacji FESS, jednak na szczególną uwagę zasługuje wynik porównawczy badań tomograficznych. To podstawowy parametr pozwalający obiektywnie określić wpływ zastosowanej interwencji na aktywność procesu zapalnego w obrębie zatok przynosowych. Badanie TK zatok przynosowych stanowi „złoty standard”, którego wynik wpływa na wybór metody leczenia. Brak różnic w TK zatok pomiędzy pacjentami z grupy kontrolnej i grupy stosujących furosemid wskazuje, że dowody na skuteczność miejscowego zastosowania furosemidu są nadal niewystarczające.

W ostatnich latach ukazały się nieliczne prace przedstawiające zastosowanie miejscowe furosemidu u pacjentów z polipami nosa. Zarówno w tych badaniach, jak i w prezentowanej pracy nie analizowano komórkowego mechanizmu działania leku. Autorzy podkreślają prawdopodobny mechanizm oparty na hamowaniu aktywności symportera sodowo-potasowo-chlorkowego – jak to ma miejsce w przypadku pętli Henlego. Zatem istotne wydaje się scharakteryzowanie punktu uchwytu dla tego leku w obrębie zmienionej zapalnie błony śluzowej zatok przynosowych.

Ustalenie zakresu bezpiecznych dawek podczas miejscowego stosowania furosemidu i określenie działań niepożądanych to na pewno cele kontynuacji badań. Autorzy przedstawianych badań podkreślają sporadyczne występowanie działań niepożądanych o charakterze miejscowego podrażnienia, jednak precyzyjne ich określenie to warunek bezpiecznego stosowania tego ototoksycznego leku.

Podsumowując: miejscowe zastosowanie furosemidu u pacjentów po operacji endoskopowej z powodu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych z polipami nosa to obiecujące leczenie wspomagające, jednak potrzebne są szersze badania potwierdzające jego skuteczność.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post