Antykoncepcja hormonalna - czy jest bezpieczna cukrzyka

Profilaktyką, choroby żeńskiego układu płciowego, zaburzenia miesiączkowania, antykoncepcja hormonalna, mechaniczna, naturalna, ciąża, niepłodność, nowotwory narządów rodnych, porady intymne
Asystentka

Antykoncepcja hormonalna - czy jest bezpieczna cukrzyka

Post autor: Asystentka »

Antykoncepcja hormonalna - czy jest bezpieczna u pacjentek chorujących na cukrzycę?
lek. Anna Firek
NZOZ Szpital Miejski w Rabce-Zdroju
Na podstawie: O'Brien S., Koch T., Veseley S.K., Bimla Schwarz E.: Hormonal contraception and risk of thrombembolism in women with diabetes . Diabetes Care 2017; 40 (2): 233-238/ DOl 10.2337/dc16-1534

W Stanach Zjednoczonych 2% kobiet w wieku rozrodczym choruje na cukrzycę. Częstość wad płodu u kobiet chorych na cukrzycę jest 2-krotnie większa niż w populacji kobiet bez cukrzycy i dotyczy około 5–8% wszystkich ciąż. Dlatego tak ważne w tej grupie pacjentek jest planowanie ciąży, które pozwala wybrać najodpowiedniejszy z punktu widzenia wyrównania metabolicznego moment zajścia w ciążę. Mimo właściwej edukacji prawie 60% wszystkich ciąż u kobiet chorych na cukrzycę jest nieplanowanych i na podstawie danych statystycznych dotyczy to tych kobiet, które antykoncepcję hormonalną stosują rzadko.

Jedną z przyczyn, dla których w tej grupie kobiet lekarze rzadziej przepisują środki antykoncepcyjne, jest obawa przed powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi. Wcześniejsze obserwacje sugerowały zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych u kobiet, które stosowały hormonalną antykoncepcję z użyciem preparatów zawierających w swoim składzie zarówno estrogeny, jak i progesteron i ten negatywny wpływ był widoczny zarówno w grupie kobiet zdrowych, jak i chorych na cukrzycę. Jednak całkowite ryzyko było większe wśród kobiet chorych na cukrzycę, ponieważ wyjściowo hiperglikemia zwiększa skłonność prozakrzepową.

Dane w piśmiennictwie nie są jednoznaczne. W rejestrze duńskim w 15-letniej obserwacji ryzyko względne udaru mózgu i zawału serca wśród kobiet chorych na cukrzycę oraz zdrowych stosujących antykoncepcję hormonalną było porównywalne. WHO rekomenduje u kobiet o wyjściowym dużym ryzyku incydentów zakrzepowo-zatorowych stosowanie tylko preparatów zawierających progestageny. Właśnie do tej grupy zaliczane są kobiety z zaawansowaną cukrzycą oraz kobiety chore na cukrzycą i z czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, jak otyłość czy palenie tytoniu. Jednak w dostępnym piśmiennictwie w badaniach, które dotyczyły bezpieczeństwa takiej terapii, uczestniczyły głównie kobiety zdrowe, tzn. bez innych chorób przewlekłych, np. cukrzycy.

W przeglądach systematycznych stosowanie preparatów zawierających w swoim składzie tylko progestageny nie było związane ze zwiększonym ryzykiem epizodów zakrzepicy zarówno żylnej, jak i tętniczej, jednak liczba kobiet chorych na cukrzycę, która była analizowana w tych badaniach, była zbyt mała i grupy tej nie analizowano oddzielnie.
Autorzy tego artykułu postanowili przeprowadzić analizę dostępnych danych z lat 2002–2011 zawartych w rejestrze Clinformatics Data Mart w Stanach Zjednoczonych. Wyodrębniono grupę kobiet w wieku 14–44 lata z rozpoznaniem cukrzycy zarówno typu 1, jak i 2. Analizowano związek między stosowaniem w tej grupie hormonalnej antykoncepcji a wystąpieniem incydentu zakrzepowo-zatorowego (zakrzepica żylna, udar mózgu, zawał serca).

Analizowana grupa liczyła ostatecznie 146 080 kobiet. W tej grupie 25 590 kobiet (17,5%) miało zaawansowaną cukrzycę, u 26% kobiet rozpoznano zaburzenia gospodarki lipidowej, u 34% rozpoznano nadciśnienie tętnicze, otyłość dotyczyła 34% z analizowanej grupy, paliło papierosy około 6,8% kobiet. Łącznie w badanej grupie doszło do 3012 incydentów zakrzepowo-zatorowych. Jeżeli chodzi o rodzaj stosowanej antykoncepcji, stosowano wszystkie dostępne metody. Czas przyjmowania antykoncepcji określano w kobietolatach. Pozwoliło to na dokładną analizę czasu stosowania antykoncepcji, zwłaszcza jeżeli jedna osoba w analizowanym czasie stosowała różne środki antykoncepcyjne. Łączna liczba kobietolat w całym badaniu wyniosła 478 650.
Wnioski

Wśród kobiet chorych na cukrzycę 104 732 kobiety (72%) nie przyjmowały żadnej antykoncepcji, 25% stosowało środki zawierające estrogeny, a około 1,5% stosowało preparaty złożone zawierające zarówno estrogeny, jak i progestageny.
Wśród kobiet chorych na cukrzycę stosujących estrogeny 83% ( n= 29319) miało przerwy w ich stosowaniu, tylko 4% (n=6042) stosowało te preparaty systematycznie przez cały analizowany okres.
Środki zawierające tylko progestageny stosowało 4% kobiet chorych na cukrzycę (n=5978), z czego regularnie przez cały okres analizy tę metodę stosowało tylko 0,5% kobiet (n=680).
Łączna liczba incydentów zakrzepowo-zatorowych wyniosła 3012, wskaźnik zaś 6,3/1000 kobietolat obserwacji. 67% incydentów zakrzepowo-zatorowych dotyczyło zakrzepicy w układzie tętniczym, z czego 41% stanowiły udary i epizody przemijającego niedokrwienia mózgu, a 26% incydenty zakrzepicy w naczyniach wieńcowych.

Stosowanie estrogenów przez kobiety chore na cukrzycę w wieku <35 lat wiązało się ze zwiększeniem ryzyka zakrzepowo-zatorowego 3,38 razy (P <0,0001), jeżeli podobną analizę przeprowadzono wśród kobiet chorych na cukrzycę >35. roku życia, wzrost ryzyka też był istotny statystycznie i wyniósł 1,79 razy (P <0,0001) w porównaniu z kobietami chorymi na cukrzycę w równoległej grupie wiekowej, które nie stosowały żadnej antykoncepcji.
Stosowanie progestagenów przez kobiety chore na cukrzycę <35. roku życia było związane ze statystycznie istotnym zwiększeniem ryzyka zakrzepowo-zatorowego (2,02, P <0,0001) w porównaniu z kobietami, które nie stosowały antykoncepcji, takiej istotności statystycznej nie wykazano w grupie kobiet >35. roku życia (P=0,0593).

Porównując ryzyko zakrzepowo-zatorowe w przypadku stosowania preparatów progesteronu i preparatów zawierających tylko estrogeny, wykazano, że w grupie kobiet <35. roku życia to ryzyko wynosi 0,6 i ta różnica jest istotna statystycznie (P=0,0009), nie wykazano istotności statystycznej w grupie kobiet >35. roku życia.

Wskaźnik częstości incydentu zakrzepowo-zatorowego wyniósł 9,5/1000 kobietolat w grupie kobiet chorych na cukrzycę <35. roku życia i 11,4/1000 kobietolat w grupie kobiet chorych na cukrzycę >35. roku życia.
Nie wykazano istotnej statystycznie różnicy w zwiększaniu ryzyka zakrzepowo-zatorowego między preparatami zawierającymi większe (>/30 µg) i mniejsze dawki estrogenów (p=0,09). Porównując ryzyko zakrzepowo-zatorowe dla doustnych środków antykoncepcyjnych i systemów transdermalnych, wykazano, że systemy przezskórne zwiększają to ryzyko i różnica jest istotna statystycznie (p=0,0091), nie wykazano istotności statystycznej, porównując ryzyko w przypadku stosowania doustnych preparatów antykoncepcyjnych i krążków dopochwowych (P=0,0703). Porównując wkładki domaciczne z tabletkami zawierającymi tylko składnik progestagenny i preparatami progesteronu podawanymi podskórnie, wykazano, że zarówno tabletki, jak i preparaty podskórne zwiększają ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych i ta różnica jest istotna statystycznie, dla tabletek ryzyko to zwiększa się 3,69 razy (p <0,0001), a dla preparatów podawanych w iniekcjach 4,69 razy (p <0,0001).

W podsumowaniu artykułu autorzy zwracają uwagę, że na podstawie przeprowadzonych analiz całkowite ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych u kobiet zarówno chorych na cukrzycę typu 1, jak i 2 jest małe i wynosi mniej niż 17 przypadków na 1000 kobietolat i to niezależnie od rodzaju stosowanej antykoncepcji. Prawie 2/3 wszystkich incydentów stanowiły incydenty zakrzepowo-zatorowe w układzie tętniczym.

Wśród metod antykoncepcji stosowanych przez kobiety chore na cukrzycę największy związek z epizodami zakrzepowo-zatorowymi miało stosowanie plastrów (16/1000 kobietolat) i krążków dopochwowych, najmniejszy zaś wkładek wewnątrzmacicznych (3,4/1000 kobietolat) i implantów podskórnych (0/1000 kobietolat).

Doustne środki antykoncepcyjne mające w swoim składzie zarówno estrogeny, jak i progestageny zwiększają ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych w populacji ogólnej, w tym także u kobiet chorych na cukrzycę. Na podstawie danych z badania prowadzonego przez francuskich naukowców ryzyko zakrzepowo-zatorowe ma związek z dawką estrogenów zawartych w preparacie i jest mniejsze w przypadku dawki do 20 µg niż dawki 30–40 µg. W tej analizie naukowcom nie udało się dowieść związku między dawką stosowanych estrogenów a redukcją ryzyka zakrzepowo-zatorowego.

W odniesieniu do środków antykoncepcyjnych mających w swoim składzie tylko progestageny przeprowadzona analiza potwierdziła wcześniejsze obserwacje, że ryzyko zakrzepowo-zatorowe związane ze stosowaniem czy to preparatów doustnych, czy iniekcji podskórnych jest prawie 4-krotnie większe w porównaniu ze stosowaniem wkładki domacicznej.

Badacze zaobserwowali ponadto, że antykoncepcja hormonalna w grupie kobiet zarówno chorych na cukrzycę typu 1, jak i 2 w USA nie jest stosowana tak często, jak powinna; może to wynikać właśnie z obaw przed niekorzystnym wpływem tych substancji na układ sercowo-naczyniowy. Jako metody najbardziej bezpieczne uznano wkładki domaciczne i implantowane podskórnie preparaty antykoncepcyjne.

Autorzy analizy zwracają jednak uwagę, że mimo iż posiadali bardzo dużą liczbę danych (grupa liczyła ponad 100 000 kobiet), jednak były to dane zawarte w rejestrach. Brakowało danych medycznych, takich jak np. wywiad rodzinny w kierunku zakrzepicy, a niektóre czynniki mające wpływ na ryzyko zakrzepowo-zatorowe, jak palenie tytoniu lub otyłość, nie zawsze były wykazywane w rejestrach. Nie było też możliwości ustalenia czasu, jaki minął od rozpoczęcia stosowania antykoncepcji do wystąpienia incydentu zakrzepowo-zatorowego.
źródło:www.mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post