Czy rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów można postawi

Choroby reumatyczne, zwyrodnienia układu kostno-stawowego, stany zapalnymi tkanki łącznej, rozpoznanie, leczenie oraz zapobieganie.
Asystentka

Czy rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów można postawi

Post autor: Asystentka »

Czy rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów można postawić bez wykonania badań obrazowych?
prof. dr hab. n. med. Irena Zimmermann-Górska, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Katedra Reumatologii Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii w Poznaniu

Skróty: ChZS – choroba zwyrodnieniowa stawów, NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne, RTG – badanie rentgenowskie/radiogram
Czy rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów można postawić bez wykonania badań obrazowych (wyłącznie na podstawie badania fizykalnego)? Czy w przypadku zmian stwierdzonych w badaniu radiologicznym uzupełnienie diagnostyki o badania biochemiczne w celu potwierdzenia rozpoznania jest uzasadnione? Jakie badania należy wykonać?

Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów (ChZS) – szczególnie w jej wczesnym okresie – sprawia często dużo trudności i wymaga diagnostyki różnicowej. Podstawowym objawem ChZS jest ból umiejscowiony w zmienionych stawach, często promieniujący w charakterystyczny sposób. W opracowanym ostatnio przez Edwardsa i wsp.1 zestawieniu publikacji nt. jakości opieki lekarzy rodzinnych dotyczącej tej choroby autorzy stwierdzili, że rozpoznanie to należy wziąć pod uwagę u osób w wieku przynajmniej 45 lat, które zgłaszają się z powodu przewlekłego bólu stawów nasilającego się przy obciążaniu oraz uczucia sztywności porannej nieprzekraczającej 30 minut. Ale – co dalej? Najbardziej „zagrożone” ChZS są kobiety i osoby starsze. Postępowanie diagnostyczne musi zależeć od informacji uzyskanych z wywiadu i wyniku badania przedmiotowego. Rodzinne występowanie zmian zwyrodnieniowych w stawach może świadczyć o pierwotnej postaci choroby. Na podstawie wywiadu możemy również dowiedzieć się o ewentualnych przyczynach ChZS wtórnej i czynnikach jej ryzyka. Mogą to być zaburzenia metaboliczne (np. choroby wywoływane przez kryształy), endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, cukrzyca), zmiany anatomiczne, urazowe, zapalne a także nadmierna ruchomość stawów.2-5 Badanie przedmiotowe może uzupełnić diagnostykę związaną z chorobą podstawową przyczyniającą się do zmian zwyrodnieniowych w stawach. Często wówczas wskazane jest wykonanie odpowiednich badań dodatkowych.

Od wielu lat zespoły ekspertów usiłują opracować kryteria diagnostyczne ChZS, biorąc pod uwagę jej objawy kliniczne i zmiany wykazywane metodami obrazowymi. Napotyka to na znaczne trudności. Rozpoznanie choroby wyłącznie na podstawie badania klinicznego jest łatwe, gdy zmiany zwyrodnieniowe dotyczą stawów rąk i gdy jest to postać guzkowa. Zajęte są wówczas najczęściej stawy międzypaliczkowe dalsze, w okolicy których powstają guzki Heberdena, nieco rzadziej stawy międzypaliczkowe bliższe i guzki Boucharda oraz I stawy śródręczno-paliczkowe. W postaci nadżerkowej dochodzi do zniekształceń stawów, a zmiany destrukcyjne można potwierdzić badaniem radiograficznym.6

Umiejscowienie zmian zwyrodnieniowych w stawach kolanowych wymaga diagnostyki klinicznej i obrazowej. Oprócz bólu i bolesności stawów często dochodzi do powiększenia ich obrysów i powstania wysięku w jamie stawowej. Płyn stawowy ma charakter „urazowy”.7 Gdy w stawie nie ma wysięku, często stwierdza się trzeszczenie podczas ruchu. Ruchomość stawów stopniowo ulega ograniczeniu, dochodzi do zniekształcenia stawów. W badaniu RTG widoczne jest stopniowo zwiększające się zwężenie szpary stawowej odzwierciedlające destrukcję chrząstki, tworzą się osteofity.3 Zmiany zwyrodnieniowe w stawach biodrowych powodują przewlekły ból odczuwany w obrębie uda, pachwiny i często w okolicy stawu kolanowego (czasem jest to jedyne umiejscowienie bólu!). Dochodzi do ograniczenia ruchomości stawu, początkowo zwykle najpierw dotyczy to rotacji wewnętrznej (prawidłowy zakres – około 60°). W badaniu RTG widoczne jest zwężenie szpary stawowej, które stopniowo się zwiększa. Rzadziej powstają osteofity.3 Badania metodą USG i rezonansu magnetycznego mogą wykazać zmiany w błonie maziowej stawów zajętych w przebiegu ChZS, a także uszkodzenie powierzchownej warstwy chrząstki stawowej we wczesnym okresie choroby.

Gdy w obrazie RTG widoczne są zmiany zwyrodnieniowe, uzupełnianie diagnostyki ChZS badaniami biochemicznymi (np. określaniem stężenia markerów przemiany kostnej) jest bezcelowe. Natomiast ważne mogą być – jak już podkreślono – badania związane z przyczyną wtórnej postaci choroby i czynników jej ryzyka. Należy także pamiętać, że stwierdzenie zmian zwyrodnieniowych czasem maskuje właściwe rozpoznanie. Przykładem może być polimialgia reumatyczna, w której dochodzi do silnego bólu stawów. Dotyczy ona starszych osób, u których często można wykazać zmiany zwyrodnieniowe (np. w stawach ramiennych) i z tymi zmianami wiązać objawy bólowe.
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post