Słownik medyczny

Tłumaczenie na język polski, oraz interpretacja wyniku.
admin. med.

Ankyloza

Post autor: admin. med. »

Ankyloza – zesztywnienie stawu powstałe w wyniku choroby lub urazu uszkadzającego powierzchnie stawowe do tego stopnia, że stają się zdolne do trwałego zrośnięcia się ze sobą.
admin. med.

Kordocenteza

Post autor: admin. med. »

Kordocenteza (ang. percutaneous umbilical cord blood sampling, PUBS) – inwazyjne badanie pozwalające pobrać krew z naczynia pępowinowego płodu i uzyskanie krwi płodowej do dalszych testów. Stosowane jest w diagnostyce choroby hemolitycznej płodu i wad genetycznych. Zabieg przeprowadza się pod kontrolą USG. Operator nakłuwa igła punkcyjną naczynie pępowinowe, najczęściej żyłę pępowinową, z dojścia od strony łożyska (punkcja przezłożyskowa) bądź od strony jamy owodni (punkcja przezowodniowa), najczęściej z najbardziej stabilnego miejsca łożyskowego przyczepu pępowiny.

Raz na 100 procedur dochodzi do poronienia. Kordocenteza może prowadzić do utraty krwi w miejscu, w którym wbijano igłę, zakażenia, zmniejszenie tętna płodu, lub przedwczesnego pęknięcie błon płodowych.
źródło:pl.wikipedia.org
admin. med.

HER2 (czynnik wzrostu naskórka ludzkiego receptora 2)

Post autor: admin. med. »

HER2 (czynnik wzrostu naskórka ludzkiego receptora 2) jest jednym z takich genów, które mogą odgrywać rolę w rozwoju raka sutka.
admin. med.

Gastropareza - przewlekłe opóźnienie opróżniania żołądka

Post autor: admin. med. »

Definicja i etiopatogeneza
początek strony

Gastropareza to przewlekłe opóźnienie opróżniania żołądka niezwiązane z przeszkodą mechaniczną, prowadzące do zalegania pokarmu i rozciągania ścian żołądka. Przyczyny częste: gastropareza idiopatyczna (w ~20% przypadków może być wywołana zakażeniem wirusami CMV, EBV i HSV-3) i cukrzyca (jedna z postaci klinicznych cukrzycowej neuropatii autonomicznej →rozdz. 13.4.3). Rzadsze przyczyny: zabiegi operacyjne, leki (np. opioidy, przeciwcholinergiczne i analogi GLP 1), choroba Parkinsona, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy, zespoły paranowotworowe, skrobiawica, mastocytoza układowa, niedokrwienie jelit.

Obraz kliniczny
początek strony

Objawy: nudności i wymioty (najczęstsze), pełność poposiłkowa, wczesne uczucie sytości, ból lub dyskomfort w nadbrzuszu i wzdęcie. W ciężkich przypadkach może dochodzić do utraty masy ciała, niedożywienia, odwodnienia i dyselektrolitemii. Obraz kliniczny nie zależy od etiologii i często nie koreluje ze stopniem upośledzenia opróżniania żołądka stwierdzanym w badaniach pomocniczych.

Rozpoznanie
początek strony

Badania pomocnicze

1. Metody oceny opróżniania żołądka:

1) scyntygrafia ze standaryzowanym posiłkiem znaczonym radioaktywnym technetem – metoda podstawowa

2) kapsułka bezprzewodowa z funkcją oceny pH w otaczającym środowisku (tzw. wireless motility capsule – WMC)

3) test oddechowy z oceną stężenia 13CO2 w wydychanym powietrzu po spożyciu pokarmu znaczonego tym izotopem.

2. Inne badania: w zależności od sytuacji klinicznej endoskopia, badania radiologiczne i/lub manometria.

Kryteria rozpoznania

Na podstawie typowych objawów podmiotowych z obiektywnie stwierdzonym opóźnieniem opróżniania żołądka, bez przyczyny mechanicznej.

Rozpoznanie różnicowe

1) choroba wrzodowa oraz zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy

2) refluks dwunastniczo-żołądkowy

3) regurgitacje występujące w przebiegu różnych chorób, m.in. w zespole przeżuwania, chorobie refluksowej przełyku

4) dyspepsja czynnościowa

5) jadłowstręt psychiczny i bulimia

6) zespół wymiotów cyklicznych

7) niedoczynność tarczycy

8) przewlekłe stosowanie kannabinoidów

Leczenie
początek strony

1. Leczenie żywieniowe: celem jest zmniejszenie nasilenia dolegliwości i zapobieganie niedoborom żywieniowym. Zaleć zmniejszenie objętości przyjmowanych posiłków oraz ograniczenie zawartości tłuszczu i rozpuszczalnego błonnika. Chorzy źle znoszący pokarmy stałe mogą je rozdrabniać (np. zmiksować). W ciężkich przypadkach bywa konieczne żywienie enteralne lub pozajelitowe.

2. Leczenie farmakologiczne:

1) leki prokinetyczne: metoklopramid (Metoclopramidum Polpharma) – lek pierwszego wyboru (stosuj najmniejsze skuteczne dawki z uwagi na działania niepożądane), domperydon(i), erytromycyna (Erythromycinum TZF; skuteczność ograniczona przez zjawisko tachyfilaksji)

2) leki objawowe (zmniejszające nudności, hamujące wymioty): antagoniści receptora 5-HT3 (ondansetron [Ondansetron Accord, Ondansetron B. Braun, Ondansetron Bluefish, Ondansetron Kabi, Setronon, Zofran, Zofran Zydis], granisetron(i)), pochodne fenotiazyny (prochlorperazyna [Chloropernazinum], tietylperazyna [Torecan]), leki przeciwhistaminowe (np. dimenhydrynat [Aviomarin]), trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (nortryptylina(i), mirtazapina [Mirtagen, Mirtazapine Bluefish, Mirtor, Mirzaten, Mirazten Q tab, Remeron, Remirta ORO]; nie stosuje się amitryptyliny ze względu na działanie cholinolityczne).

Jeżeli to możliwe, stosuj leki doustne w postaci płynnej, a w razie potrzeby pozajelitowo. Poprawa opróżniania żołądka może nie korelować z poprawą kliniczną (i odwrotnie).

3. Inne metody: elektryczna stymulacja żołądka, wstrzyknięcie toksyny botulinowej do odźwiernika, jego rozszerzanie balonowe, endoskopowa pyloromiotomia, chirurgiczna pyloroplastyka, akupunktura.
admin. med.

Kolektomia (hemikolektomia)

Post autor: admin. med. »

Jakie funkcje w organizmie pełni jelito grube?

Jelito grube jest odcinkiem przewodu pokarmowego pomiędzy jelitem cienkim (miejscem gdzie wchłaniane są substancje odżywcze ze strawionego pokarmu) a odbytem. Jego główną funkcją jest formowanie kału, na co składa się wchłanianie wody, elektrolitów i soli mineralnych z resztek pokarmowych. Bytują tutaj również dobroczynne bakterie, które produkują witaminę K oraz niektóre witaminy z grupy B.
Jakie są najczęstsze choroby jelita grubego?

Najczęstszymi chorobami jelita grubego mogącymi wymagać interwencji chirurgicznej w postaci kolektomii są nieswoiste zapalenia (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego i Crohna), choroba uchyłkowa (zob. Uchyłki jelita grubego) mogąca prowadzić do zapalenia uchyłków oraz nowotwory.
Jak się przygotować do zabiegu?

Tak jak każda operacja, kolektomia wymaga odpowiedniego przygotowania. Jelito grube jest fizjologicznie zasiedlone przez specyficzną florę bakteryjną, której przedostanie się do innych miejsc w organizmie (w trakcie lub po operacji) może nieść ze sobą ryzyko rozwoju poważnych powikłań, dlatego przed zabiegiem zwykle starannie się je oczyszcza oraz profilaktycznie stosuje antybiotyki. Na 2 dni przed terminem operacji należy zmienić dietę, przyjmując wyłącznie pokarmy płynne. Aby skutecznie oczyścić jelito przed zabiegiem, łączy się ze sobą kilka metod, do których można zaliczyć: przyjmowanie specjalnego płynu, doustne podawanie środków przeczyszczających oraz wlew doodbytniczy roztworu wody z mydłem.
Na czym polega zabieg kolektomii?

Częściowe lub całkowite wycięcie jelita grubego wykonuje się tradycyjnie z dostępu klasycznego, który polega na przecięciu powłok brzucha w linii pośrodkowej ciała. Następnie chirurg wycina żądany fragment jelita grubego. Zabiegi dzielą się ze względu na rozległość i umiejscowienie wycinanego fragmentu. Hemikolektomia to wycięcie prawej lub lewej części jelita grubego. Poszerzoną hemikolektomią nazywamy zabieg, w trakcie którego wycina się również część poprzeczną jelita leżącą w górnej części brzucha. Kolektomia totalna to wycięcie całego jelita grubego. Sigmoidektomia polega na wycięciu końcowego odcinka jelita grubego, to jest esicy (z lub bez wycięcia odbytu).

Po wycięciu odpowiedniej długości odcinka może zajść potrzeba wyłonienia czasowego lub stałego sztucznego odbytu (stomii). W przeciwnym razie chirurg odtwarza ciągłość przewodu pokarmowego.
Czy możliwe są powikłania?

Tak jak każda operacja, kolektomia jest obarczona pewnym ryzykiem rozwoju powikłań. Do najważniejszych z nich należą krwawienie, infekcja, nieszczelność zespolenia, powikłania zakrzepowo-zatorowe oraz uraz śródoperacyjny.
Co może się dziać po operacji? Co operacja zmieni w moim życiu?

Bezpośrednio po operacji pacjent może odczuwać ból związany z zabiegiem. Dalszy przebieg hospitalizacji jak i jakość życia pacjenta zależą głównie od choroby, która spowodowała konieczność operacji. Niestety w pewnych przypadkach nawet najbardziej starannie wykonana operacja nie gwarantuje pełnego wyleczenia.
źródło:mp.pl
admin. med.

Artroplastyka

Post autor: admin. med. »

Artroplastyka i zabiegi naprawcze stawów ręki, palców i nadgarstka
Artroplastyka dłoni i palców z:wycięciem zewnętrznym lub stabilizacją zewnętrzną
Artroplastyka dłoni i palców z:przeszczepem kości (wiórka kostne) lub chrząstki
Artroplastyka dłoni i palców z:stabilizacją wewnętrzną lub protezą
admin. med.

Zabieg ORIF

Post autor: admin. med. »

zabieg ORIF -otwarta redukcja i wewnętrzna stabilizacja
admin. med.

Cytoredukcja

Post autor: admin. med. »

Cytoredukcja – w onkologii leczenie ukierunkowane na zmniejszenie liczby komórek nowotworu i jego masy, przez przeprowadzenie operacji lub radioterapii. Stosowana m.in. w przypadkach raka jajnika.

Pojęcie cytoredukcji zwykle używane jest w odniesieniu do leczenia paliatywnego lub objawowego, gdy zaawansowanie kliniczne choroby uniemożliwia doszczętne usunięcie guza. Zmniejszenie masy guza (przez usunięcie wszystkich widocznych ognisk) ma wówczas przedłużyć przeżycie lub zmniejszyć objawy np. ucisku na naczynia krwionośne lub nerwy.

Zmniejszenie masy guza przez radio- lub chemioterapię mające z założenia umożliwić pełne wyleczenie późniejszą operacją nazywa się terapią neoadjuwantową.
admin. med.

CPAP metoda wspomagania oddychania stosowana głównie w leczeniu bezdechu sennego

Post autor: admin. med. »

CPAP (Continous Positive Airway Pressure – stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych) – metoda wspomagania oddychania stosowana głównie w leczeniu bezdechu sennego, a także w przypadku niewydolności oddechowej. Urządzeniem do wykonywania CPAP jest pompa powietrzna, podłączona do specjalnej maski na twarz, pokrywającej nos albo nos i usta razem.

Dzięki ciągłemu nadciśnieniu wytwarzanemu przez pompę CPAP podtrzymuje (utrzymuje) drogi oddechowe otwarte i dzięki temu przeciwdziała bezdechowi podczas snu.

Terapia CPAP jest najskuteczniejszą metodą leczenia obturacyjnego bezdechu sennego[1][2].

Pompa powietrzna zawiera jednostkę (urządzenie) sterujące-czujnik, który pozwala na utrzymanie stałego dodatniego ciśnienia mimo nieszczelności maski i przecieku powietrza.

Niektóre modele CPAP, tzw. autoCPAP dostosowują ciśnienie w zależności od nasilenia zaburzeń oddychania w czasie snu. Są one droższe, ale lepiej tolerowane przez chorych. U pacjentów, którzy wymagają wysokiego ciśnienia terapeutycznego stosuje się niekiedy aparaty, które wytwarzają mniejsze ciśnienie w czasie wydechu i większe podczas wdechu. W celu zapobiegania wysychania błon śluzowych jamy ustnej i nosa podczas nawiewu powietrza nowsze modele pomp CPAP są wyposażone w podgrzewane nawilżacze powietrza[3].

Stosując aparat CPAP należy codziennie myć maskę letnią wodą ze zwykłym mydłem w kostce. Nie wolno stosować mydeł w płynie, płynów do mycia naczyń i płynów zawierających substancje bakteriobójcze - uszkadzają one elementy miękkniego silikonu maski, przylegające do skóry[3]. Raz w tygodniu należy przepłukiwać rurę łączącą maskę z pompą. Przynajmniej raz w tygodniu należy wyprać paski przytrzymujące maskę. Należy też pamiętać o okresowej wymianie lub czyszczeniu filtrów powietrza. Maskę należy wymienić, gdy po uszkodzeniu przestanie dokładnie przylegać do twarzy. Wtedy pompowane powietrze wydostaje się pomiędzy skórą twarzy a uszczelką[3]. W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia częściowo refunduje zakup aparatu CPAP dla chorych na obturacyjny bezdech senny[4]. W takich krajach jak np. Wielka Brytania, maska jest wypożyczana pacjentom publicznej służby zdrowia bezpłatnie i pozostaje własnością placówki medycznej, opiekującej się danym pacjentem[5].
CPAP-mirage-quatro-full-face-mask.jpg
CPAP-mirage-quatro-full-face-mask.jpg (5.34 KiB) Przejrzano 3233 razy
Okresowo, co kilka miesięcy, pacjenci są wzywani do kontroli wraz z używaną pompą, w której jest zainstalowany cyfrowy system rejestracji parametrów pracy pompy. Pozwala to skontrolować np.: ile razy podczas snu pacjent miał zatrzymanie oddechu i jakie ciśnienia powietrza były podawane w takim momencie do maski z pompy; przez jaki okres snu maska była nieszczelna; jak długo maska była w ogóle w użyciu i ile godzin dziennie pacjent spał; ile razy maska była zdejmowana podczas snu na przerwy, np. wyjście do toalety[3].
Asystentka

Radiosynowiorteza w przewlekłych zapalnych schorzeniach ukła

Post autor: Asystentka »

Podstawowym wskazanie jest leczenie nawrotowych wysięków stawowych w przewlekłych zapalnych schorzeniach układu ruchu.

Terminu „radiosynowiorteza” (RS) po raz pierwszy użył w 1968 r. F. Delbarre i oznacza on odnowę, odbudowę błony maziowej pod wpływem promieniowania beta emitowanego przez radiofarmaceutyk podany dostawowo (ortesis-z j. greckiego: odnowa, odbudowa). Pojęcie „synowiorteza” zostało wprowadzone w miejsce „synowektomii chemicznej” lub „izotopowej”, „ektomia" oznacza bowiem chirurgiczne usunięcie tkanki, zaś „synowiorteza” to miejscowe działanie zachowawcze o identycznym celu.

Usuwanie chorobowo zmienionej błony maziowej stawu stosowano już w XIX w. W 1877 r. Volkmann wykonywał synowektomie w gruźliczym zapaleniu stawów. W 1888 r. Müller zastosował ją w zapaleniu wielostawowym. Dalszy rozwój mało inwazyjnych technik operacyjnych zaowocował wprowadzeniem przez Highenbotena w 1982 r. synowektomii artroskopowej. Jednak ryzyko operacyjne, konieczność znieczulenia ogólnego, hospitalizacji oraz długi okres rehabilitacji sprawiły, że z początkiem lat 50. XX w. równolegle rosło zainteresowanie synowiortezą chemicznąi radiosynowiortezą z zastosowaniem różnych związków wpływających na błonę maziową. Prekursorami synowiortezy chemicznej byli Reis i Swensson, którzy w 1951 r. użyli w tym celu kwasu osmowego. W 1952 r. Fellinger jako pierwszy podał radiofarmaceutyk dostawowo.

Terapia lekami modyfikującymi przebieg choroby w większości przypadków reumatoidalnego zapalenia stawów przynosi wyraźną poprawę. Pewna grupa chorych wymaga jednak terapii miejscowej, głównie iniekcji glikokortykosteroidów (GKS) lub zabiegów ortopedycznych. Synowiorteza zajmuje tu miejsce pośrednie, polega na dostawowym podaniu różnych substancji w celu zniszczenia błony maziowej. Synowiorteza stosowana jest u pacjentów, którzy nie odpowiadają na lokalne podanie GKS i jednocześnie brak u nich bezwzględnych wskazań do zabiegu operacyjnego (tzn. zaawansowanych zmian radiologicznych, istotnej niestabilności więzadłowej czy znacznego przerostu błony maziowej).

Istotą przewlekłych zapaleń stawów są zmiany patologiczne obejmujące w pierwszej kolejności błonę maziową, która w związku z tym staje się podstawowym celem terapii miejscowej.

Mechanizm działania radioizotopu związany jest z martwicą skrzepową synowiocytów, które pochłonęły lek pod wpływem promieniowania beta emitowanego przez radiofarmaceutyk. Wtórnie do tego procesu rozwija się, trwające do kilku miesięcy, włóknienie błony maziowej. Badania artroskopowe wykonane w różnym czasie po synowiortezie i oraz analiza pobranych w trakcie badania wycinków błony maziowej wskazują na wyraźną redukcję liczby i rozmiarów kosmków błony maziowej, a także zanik lub zmniejszenie infiltracji błony maziowej przez komórki jednojądrowe z postępującym włóknieniem. Ciąg opisanych zjawisk pozwala przywrócić fizjologiczną budowę i właściwości błony maziowej, zapobiega destrukcji struktur stawowych, stwarza wreszcie możliwość powrotu pełnej funkcji stawu, jeżeli terapia została zastosowana we wczesnym okresie choroby. Wykorzystywane obecnie koloidowe roztwory radioizotopów są czystymi emiterami promieniowania beta, nie stwarzają zagrożenia radiacją dla innych osób i środowiska, stąd mogą być bezpiecznie stosowane ambulatoryjnie. Prowadzi to do obniżenia kosztów terapii.

Idealny radiofarmaceutyk powinien emitować promieniowanie beta zdolne do ablacji błony maziowej, bez wpływu lub tylko z minimalnym oddziaływaniu na chrząstkę stawową. Cząsteczki koloidu powinny ulegać biodegradacji. Brak eliminacji produktów rozpadu leku i ich kumulacja stwarzają zagrożenie wtórnym odczynem zapalnym. Obecnie stosowana, preferowana średnica cząsteczek koloidu, wahająca się w granicach 2–5 mm, powoduje, że ulegają one homogennej dystrybucji w jamie stawowej oraz łatwej fagocytozie przez synowiocyty typu A. Wymiary te są jednak odpowiednio duże, tak by nie dochodziło do swobodnego wypływu leku drogą naczyń limfatycznych i żylnych do okolicznych węzłów chłonnych i wątroby, pomimo unieruchomienia stawu.

Wymogi „idealnego radioizotopu” wydają się spełniać obecnie trzy preparaty (zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej, EANM): 90itr (cytrynian/krzemian 90Y), stosowany do stawów kolanowych, 186ren (siarczek 186Re), mający zastosowanie w terapii stawów średniej wielkości, np. łokciowych, nadgarstkowych i skokowych, oraz 169erb (cytrynian 169Er), wykorzystywany do leczenia drobnych stawów rąk i stóp.

Podstawowym wskazaniem do RS jest leczenie nawrotowych wysięków stawowych u chorych na przewlekłe zapalne schorzenia układu ruchu, u których uzyskano ogólną poprawę po zastosowaniu terapii układowej, ale wysięk w jednym lub w kilku stawach pozostaje oporny na to leczenie oraz miejscowe iniekcje GKS.

RS może mieć zastosowanie w następujących jednostkach chorobowych: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), reaktywne zapalenie stawów, a także zapalenia stawów towarzyszące przewlekłym nieswoistym zapaleniom jelit. Zabieg z powodzeniem można stosować również w dnie moczanowej, we wtórnej prewencji wylewów dostawowych w hemofilii, chondrokalcynozie, kosmkowo-guzkowym barwnikowym zapaleniu błony maziowej, nawracających wysiękach w przebiegu choroby polietylenowej po całkowitej alloplastyce stawu kolanowego oraz chorobie zwyrodnieniowej stawów, głównie gonartrozie.

Przeciwwskazania bezwzględne do wykonania RS obejmują: ciążę i okres karmienia, niewyrównane zaburzenia w układzie krzepnięcia, ropne zmiany skórne w okolicy miejsca wkłucia igły, septyczne zapalenie stawu i pękniętą cystę Bakera dołu podkolanowego. Do przeciwwskazań względnych zaliczamy: okres wzrostu, zaawansowany okres radiologiczny wg klasyfikacji Steinbröckera (III, IV), niestabilność więzadłową i znaczny przerost błony maziowej.

Działania niepożądane RS obejmują aspekt miejscowy, w tym potencjalny niekorzystny wpływ na chrząstkę stawowąi warstwę podchrzęstną kości, oraz systemowy – oddziaływanie promieniowania beta na ciało ludzkie. Do lokalnych objawów ubocznych RS zaliczamy ból i miejscowy odczyn zapalny (radiacyjne zapalenie błony maziowej pojawia się maks. w 2% leczonych stawów), stwardnienie, czarne przebarwienie lub zaczerwienienie skóry w okolicy wkłucia igły do stawu (od 1 do 3,4% przypadków), obrzęk, zapalenie ścięgien prostowników ręki po podaniu 186renu do stawu nadgarstkowego (średnio 1,4% przypadków) oraz reakcje alergiczne. Bakteryjne zapalenie stawu pojawia się bardzo rzadko, średnio 1 na 35 000 iniekcji, ryzyko infekcji jest znacznie mniejsze niż po podaniu miejscowym steroidu ze względu na działanie przeciwbakteryjne izotopu. Najpoważniejszy powikłaniem, zdarzającym się wyjątkowo, jest martwica popromienna w obrębie kanału wkłucia igły, związana z kontaminacją izotopem. W tym przypadku optymalizacja techniki podania leku odgrywa najważniejszą rolę prewencyjną.

Trwały niekorzystny wpływ na funkcję chondrocytów człowieka i przyspieszony rozwój zmian zwyrodnieniowych stawu nie zostały udowodnione. Badania biopsyjne chrząstek stawowych u zwierząt poddanych radiosynowiortezie są często sprzeczne, nieliczne wskazują na apoptozę chondrocytów, rozpad macierzy pozakomórkowej chrząstki stawowej, przejściowe zmniejszenie syntezy mRNA dla kolagenu typu II oraz obecność 90cyrkonium w pojedynczych chondrocytach, związku powstającego w wyniku przemian 90itru. 90Cyrokonium pozbawiony jest właściwości terapeutycznych i toksycznych, stanowić może jednak dowód na penetrację macierzystego związku poza obszar błony maziowej stawu. Dostępne są również badania wskazujące na wzrost syntezy proteoglikanów chrząstki po dostawowym podaniu radiofarmaceutyku.

Doniesienia dotyczące wpływu promieniowania izotopów na warstwę podchrzęstną kości są zgodne – energia i penetracja promieniowania beta stosowanych radiofarmaceutyków są zbyt małe, aby mogły wywierać istotny wpływ na tkankę kostną lub szpik.

Najczęstszym niepożądanym objawem systemowym po RS jest gorączka; pojawia się ona w ok. 2% przypadków w ciągu 24 godzin po podaniu leku, ma charakter krótkotrwały i przejściowy. Napromieniowanie narządów odległych (wątroba i okoliczne węzły chłonne) jest śladowe, jeżeli przestrzega się 48-godzinnego okresu unieruchomienia leczonego stawu, minimalizując wypływ koloidu z jamy stawowej. Ekspozycja personelu medycznego i innych osób stykających się z pacjentem jest znacznie niższa od maksymalnego limitu rocznego dla promieniowania beta. Radiacja związków stosowanych w RS nie wiąże się również ze wzrostem ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową, pomimo doniesień o obecności aberracji chromosomalnych limfocytów krwi obwodowej po zabiegu, tzw. dicentryków. Nieprawidłowości te mają charakter przejściowy i są odwracalne, dotyczą mniej niż 2% leczonych chorych, całkowicie znikają z upływem czasu, w okresie nieprzekraczającym 5 lat.

Podsumowując dane z dostępnego piśmiennictwa dotyczące skuteczności RS można stwierdzić, że dobre efekty kliniczne po zabiegu u chorych na RZS, szacowane na podstawie kwestionariusza oceny stanu zdrowia (HAQ), nasilenia bólu i obrzęku stawu, długości trwania sztywności porannej, werbalnej, 5-stopniowej skali poprawy wg chorego (poprawa znaczna, umiarkowana, brak, pogorszenie, znaczne pogorszenie), osiąga się podczas 6–18-miesięcznej obserwacji w średnio 70% leczonych stawów, niezależnie od użytego radioizotopu. Podobne rezultaty osiąga się w zakresie 48,8% stawów objętych innymi schorzeniami zapalnymi oraz w 33,9% stawów w przebiegu choroby zwyrodnieniowej. Interesujący jest fakt, że istotne zmniejszenie ukrwienia błony maziowej stwierdzane w scyntygrafii, wskazujące na skuteczną terapię, obserwuje się w 71,2% leczonych stawów u chorych na RZS, w 71,4% stawów u chorych na spondyloartropatie zapalne (SPA) oraz w 68,8% stawów objętych procesem zwyrodnieniowym. Biorąc pod uwagę różne stawy chorych na RZS, najlepsze efekty kliniczne uzyskuje się w stawach międzypaliczkowych bliższych rąk i stóp (85%), kolanowych (72,3%), śródręczno-paliczkowych (70%) i stawach nadgarstkowych (64,6%).

Według niektórych autorów poprawę w zakresie stawów kolanowych leczonych 90itrem, utrzymującą się przez 3–4 lata obserwacji, można uzyskać nawet w 85%, w przypadku pozostałych 15% w większości istotną poprawę obserwuje się po ponownym podaniu leku.

Skuteczność RS stawów kolanowych i stawów średniej wielkości ujemnie koreluje ze stopniem zaawansowania radiologicznego wg klasyfikacji Steinbröckera. Najlepsze rezultaty osiąga się w stadium I i II.

Celem oceny skuteczności RS przeprowadzono badania własne. Łącznie leczeniem z użyciem 90itru, a następnie 6-miesięcznym okresem obserwacji objęto 43 chorych (43 stawy kolanowe) na RZS oraz 19 chorych (19 stawów kolanowych) na SPA. Wśród 19 chorych na SPA 8 było leczonych na ZZSK, 4 na ŁZS, 7 na niezróżnicowaną spondyloartropatię zapalną (NSPA). Na podstawie radiogramów stawów kolanowych chorych na RZS, wykonanych przed RS, 23 stawy kolanowe zakwalifikowano do I okresu, 18 do II i 2 do III okresu anatomicznego wg klasyfikacji Steinbröckera.

Wskazaniem do synowiortezy był wysięk znaczny (w pozycji wyprostnej stawu i po rozluźnieniu mięśni torebka stawowa napięta) lub średni (wyraźny objaw balotowania rzepki) w stawie kolanowym, który nawracał pomimo miejscowych iniekcji GKS (minimum 3 w odstępach 4–6 tygodni) oraz optymalnego leczenia systemowego lekami modyfikującymi w stałej dawce przez okres nie krótszy niż 4 tygodnie przez zabiegiem. Leki modyfikujące przebieg choroby utrzymywano w stałej dawce przez cały 6-miesięczny okres obserwacji po synowiortezie.

Skuteczność zabiegu oceniano na podstawie badania fizykalnego stawu, przeprowadzanego pod kątem obecności wysięku, zakresu ruchu i stabilności przed wykonaniem zabiegu, po miesiącu i po sześciu miesiącach od RS.

U wszystkich chorych oznaczano dodatkowo stężenie CRP, fibrynogenu, osteoprotegeryny (OPG), kwasu hialuronowego (HA) i surowiczego amyloidu A (SAA) w surowicy krwi, bezpośrednio przed zabiegiem, 48 godzin po synowiortezie oraz po 4 i 24 tygodniach od zabiegu. OB oznaczano przed zabiegiem oraz po 4 i 24 tygodniach po synowiortezie. Przed RS i po 6 miesiącach od zabiegu wykonywano również scyntygrafię trójfazową stawów kolanowych.

Głównym punktem końcowym obserwacji była ocena fizykalna pod kątem obecności wysięku w leczonym stawie kolanowym.

W grupie chorych na SPA wynik bardzo dobry – brak wysięku – osiągnięto u 12 chorych (63,2%), wynik dobry – wysięk śladowy – u 5 (26,3%), natomiast brak poprawy stwierdzono u 2 chorych (10,5%). W grupie z RZS wynik bardzo dobry osiągnięto u 25 chorych (58,1%), dobry u 10 (23,3%), brak poprawy obserwowano u 8 chorych (18,6%). W obu grupach nie stwierdzono objawów pogorszenia.

Istotne statystycznie zmiany, pod postacią zmniejszenia gromadzenia metylenodwufosfonianu znakowanego technetem (MDP-99mTc), stwierdzono w kontrolnej scyntygrafii trójfazowej leczonego stawu kolanowego wykonanej po 6 miesiącach od RS. Obserwacja ta potwierdza wysoką skuteczność przeciwzapalną RS.

W przeprowadzonych badaniach stwierdzono istotny statystycznie spadek stężenia CRP, HA, wartości OB, DAS, RADAI, liczby stawów bolesnych i obrzękniętych oraz wzrost stężenia OPG po miesiącu i 6 miesiącach od RS u chorych na RZS. Stężenie SAA istotnie statystycznie obniżyło się po miesiącu i 6 miesiącach od zabiegu w grupie chorych na SPA.
Uzyskane wyniki wskazują na korzystny wpływ lokalnej terapii z użyciem synowiortezy nie tylko na miejscowy odczyn zapalny, ale również na ogólnoustrojowy, nieswoisty proces zapalny oraz ogólną aktywność choroby.


W badaniach własnych stwierdzono istotnie statystycznie ujemną korelację między okresem anatomicznym i skutecznością terapii. Obserwacje te są zgodne z danymi z piśmiennictwa. Nie znaleziono istotnych statystycznie zależności między wiekiem chorych, płcią, czasem trwania choroby, liczbą wcześniej wykonanych synowiortez, liczbą wcześniej stosowanych leków modyfikujących oraz oceną podmiotową i przedmiotową leczonego stawu sprzed zabiegu a skutecznością terapii.


Na podstawie przeprowadzonych badań własnych wysunięto następujące wnioski dotyczące aktualnej oceny wartości RS we współczesnej terapii układowych zapaleń stawów:

Synowiorteza radioizotopowa z użyciem 90itru jest zabiegiem skutecznym w terapii uporczywych wysięków w stawach kolanowych w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów i spondyloartropatii zapalnych.
Synowiorteza radioizotopowa stawów kolanowych, pomimo iż jest leczeniem miejscowym, zmniejsza nieswoisty proces zapalny oraz ogólnoustrojową aktywność choroby u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i spondyloartropatie zapalne.
Okres anatomiczny ujemnie koreluje ze skutecznością terapii.
Synowiorteza radioizotopowa z użyciem 90itru jest leczeniem bezpiecznym. Korzystna zmiana profilu markerów odnowy chrząstki i kości w surowicy pod wpływem terapii wskazuje na ochronny wpływ zabiegu na wymienione struktury stawu.
Odpowiedź na leczenie oceniana na podstawie badania fizykalnego, oceny podmiotowej, parametrów biochemicznych ostrej fazy oraz odpowiednich skali i kwestionariuszy uzyskiwana jest szybko i ma charakter długotrwały.
Scyntygrafia trójfazowa stawów kolanowych służy monitorowaniu efektów leczenia; wysoka miejscowa aktywność zapalna stwierdzana na podstawie tego badania dodatnio koreluje ze skutecznością terapii.



„Przegląd Reumatologiczny” 2008, nr 3-4 (21-22), s. 1-2.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post