Badania w kierunku Boreliozy

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Badania w kierunku Boreliozy

Post autor: admin. med. »

Borelioza jest jednostką chorobową wywołaną zakażeniem krętkami z gatunku Borrelia burgdorferi. Krętki B. burgdorferi są przenoszone przez kleszcze, co determinuje sezonowość występowania nowych zachorowań, zgodną z cyklem życiowym stawonogów. Choroba jest przenoszona na człowieka i inne zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Borelioza jest najczęstszą chorobą odkleszczową. Ryzyko przeniesienia zarazków chorobotwórczych z kleszcza na żywiciela jest proporcjonalne do czasu ssania krwi. Zakażenie człowieka lub zwierzęcia następuje na skutek wydzielania śliny kleszcza, jak i zwracania zawartości jego jelita środkowego do rany ofiary. Zakończenie ssania stanowi okres największego zagrożenia przenoszenia chorób. Ryzyko jest stosunkowo niskie do 48 godzin od momentu przyczepienia się kleszcza i rozpoczęcia procesu ssania krwi, a bardzo wysokie po 72 godzinach od przyczepienia się kleszcza.

Borelioza w zależności od stadium zakażenia obejmuje różne układy i narządy.

stadium 1 (borelioza wczesna miejscowa)
okres wylęgania od 3 do 33 dni od ukąszenia przez kleszcza, objawia się niespecyficznymi objawami infekcji gorączkowej, u mniej niż 85% pacjentów występuje charakterystyczny objaw w postaci rumienia wędrującego. Badania serologiczne w tym stadium są czułe w 40-60% i rozpoznanie nie może być wykluczone na podstawie wyniku ujemnego. Wczesne wdrożenie antybiotykoterapii często zapobiega wytworzeniu przeciwciał. Antybiotykoterapia ma podstawowe znaczenie w zapobieganiu długotrwałemu zajęciu różnych narządów i wcześnie wdrożona często zapobiega wytworzeniu przeciwciał.
stadium 2 (borelioza wczesna rozsiana)
w tym okresie dochodzi do zakażenia wielu narządów i układów, pojawiają się dolegliwości ze strony ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, układu kostno-stawowego lub układu krążenia. We wczesnej neuroboreliozie w ciągu kilku tygodni od zakażenia występują: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie nerwu twarzowego lub innych nerwów czaszkowych, objawom tym może towarzyszyć ból głowy, uczucie zmęczenia, sztywność karku. Borelioza stawowa charakteryzuje się nawracającymi, krótkotrwałymi bólami jednego lub kilku niesymetrycznych stawów.

stadium 3 (borelioza późna)
występuje zwykle po około 6 miesiącach od zakażenia. Są to rzadkie przypadki podostrych encefalopatii, ataksje, zespoły pozapiramidowe, niedowłady, nietrzymanie moczu, objawy spastyczne. W późnej neuroboreliozie w zapaleniu mózgu i rdzenia zawsze powinny być obecne przeciwciała w klasie IgG w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR). Nieleczona późna postać stawowa prowadzi do nadżerek chrząstek i kości, przerostu maziówki i odkładania się włóknika.

DIAGNOSTYKA BORELIOZY

Badania serologiczne - oznaczanie przeciwciał przeciw Boreliozie w klasie IgG/IgM (surowica, PMR)
Badania serologiczne oznaczania przeciwciał IgG/IgM są najbardziej wygodnym rozwiązaniem dla rutynowych badań diagnostycznych. Zalecane dotychczas podejście diagnostyczne polegające na wykorzystaniu w pierwszym etapie diagnostyki serologicznej jako metody przesiewowej nie sprawdziło się. Wyniki testu przesiewowego powinny być zweryfikowane testem typu Western Blot. Wysoce wskazane jest rozpoczynanie diagnostyki boreliozy od wykonania testu Western Blot, z ewentualnym uzupełnieniem jego wyników ilościowym oznaczaniem stężenia swoistych przeciwciał. Wynik badania serologicznego zależy od stadium choroby, czasu występowania objawów i ewentualnych terapii antybiotykowych. Pozytywnych wyników badań serologicznych można oczekiwać najwcześniej w 3-4 tyg. od zakażenia. Tak więc wykonywanie badań w kilka dni po kontakcie z kleszczem (np.: w okresie wystąpienia objawów rumienia wędrującego) nie ma uzasadnienia merytorycznego, w przeciwieństwie do intensywnej antybiotykoterapii, która w tym etapie choroby może być jak najbardziej skuteczna.

Trudności diagnostyczne:
Wyniki badań serologicznych należy zawsze rozpatrywać razem z obrazem klinicznym. Jeśli wyniki badań serologicznych są niejasne lub nieoznaczone, zaleca się powtórzenie testu w czasie rozwoju choroby (np. po 3-4 tygodniach). Istnieją dane mówiące, że ujemne wyniki serologicznych testów przesiewowych nie wykluczają w 100% możliwości infekcji B. burgdorferi (w teście serologicznym jako antygen stosowane jest zazwyczaj tylko jedno białko krętka – w przypadku gdy nie ma odpowiedzi immunologicznej na ten antygen wynik testu jest ujemny, nawet przy aktywnym zakażeniu!). W tym przypadku zaleca się również wykonanie testu Western Blot, w celu pewnego wykazania seronegatywności.

Testy potwierdzenia - przeciwciała przeciw Boreliozie IgG/IgM met. Western-Blot (surowica, PMR)
Test typu Western Blot (lizat krętków rozdzielony elektroforetycznie i przeniesionych na membranę) jest stosowany do odróżniania fałszywie dodatnich od prawdziwie dodatnich i nieokreślonych wyników testów serologicznych, jest także badaniem z wyboru u niediagnozowanych pacjentów leczonych antybiotykami. Western Blot jest badaniem bardziej czułym i specyficznym niż badania serologiczne. Stanowi w chwili obecnej złoty standard diagnostyczny. Dodatni wynik testu Western Blot wskazuje na przebyte lub obecne zakażenie, jeśli wynik testu pozostaje ujemny przy stwierdzonych objawach chorobowych badanie należy powtarzać co 2-4 tyg. Ponieważ odpowiedź immunologiczna na poszczególne antygeny krętka kształtuje się w zależności od zaawansowania klinicznego choroby, w ALAB laboratoria stosowane są testy Western Blot wykorzystujące kilka najpowszechniejszych antygenów pochodzących z kliku genogatunków Boreliozy (antygeny OspA, OspC, p100, VlsE, p39, p58, p18, p41). We wczesnych fazach (rumień wędrujący i neuroborelioza) infekcji stwierdzono wysoką reaktywność antygenu OspC. Razem z p41 białko to jest immunodominującym antygenem wczesnej odpowiedzi (IgM). Z kolei antygeny p100 i p18 są szczególnie dobrymi markerami dla późnej odpowiedzi immunologicznej (klasa IgG). Produkcja przeciwciał anty VIsE jest wykrywana głównie jako odpowiedź późna (IgG), często poprzedzająca typowe markery IgG wymienione powyżej. Przeciwciała przeciwko różnym homologom p18 są także ważne dla wczesnej odpowiedzi IgG i dlatego też odgrywają ważną rolę w diagnostyce wczesnej neuroboreliozy.
W przypadku podejrzenia klinicznego neuroboreliozy detekcja przeciwciał produkowanych wewnątrzoponowo jest najczęściej wystarczającym dowodem zakażenia. Wymaga to równoległego badania surowicy i płynu mózgowo – rdzeniowego (PMR) w teście przesiewowym. W dwuetapowej procedurze diagnostycznej, uzyskane wyniki pozytywne lub nieoznaczone mogą być potwierdzone w teście Western Blot przystosowanym do wykrywania przeciwciał w płynie mózgowo-rdzeniowym. Równocześnie wskazane jest wykonanie badania oceniającego szczelność bariery krew-mózg; np. na podstawie wyliczenia stosunków stężeń albumin i IgG w surowicy i PMR.

Trudności diagnostyczne:
Negatywny wynik testu potwierdzenia nie może wykluczyć infekcji Borrelia burgdorferi. We wczesnej fazie infekcji możliwe jest, że przeciwciała nie są jeszcze obecne w ilości umożliwiającej wykrycie. Test Western Blot ma swoje wady, najważniejszą wydaje się brak lub niewystarczająca ilość pewnych ważnych diagnostycznie antygenów oraz obecność dodatkowych, mało istotnych diagnostycznie i powszechnie występujących w innych mikroorganizmach antygenów, które zacierają obraz diagnostyczny. W trakcie wykonania testu może dojść do wystąpienia reakcji krzyżowych z przeciwciałami powstającymi na skutek infekcji krętkami kiły (Treponema pallidum), gorączki powrotnej (Borrelia recurrentis, Borrelia duttonii, Borrelia hermsii) lub leptospirami (Leptospira sp.). W przypadku aktywnego zakażenia kiłą, okazjonalnie stwierdzano występowanie przeciwciał przeciw antygenowi p41 B. burgdorferi. Stąd też w przypadku stwierdzenia pozytywnej reakcji tylko dla tego antygenu wskazane jest wykluczenie infekcji kiłą.

DIAGNOSTYKA ZAAWANSOWANA W PRZYPADKU TRUDNOSCI DIAGNOSTYCZNYCH

Krążące kompleksy immunologiczne (KKI) anty Borrelia burgdorferi IgG/IgM met. Immunoblot
Fałszywie ujemne wyniki oznaczania przeciwciał przeciw krętkom mogą być spowodowane tym, że krążące przeciwciała zostały związane przez antygeny (prawdopodobnie bakteryjne) i utworzyły krążące kompleksy immunologiczne (KKI). Obraz kliniczny najczęściej silnie wskazuje na infekcję krętkiem, pomimo braku jednoznacznego potwierdzenia w wynikach badań. Polskie badania wskazują, że krążące kompleksy immunologiczne w boreliozie wykrywane są nawet w 80% próbek surowic pacjentów podejrzanych o zakażenie, u których nie udało się wykryć przeciwciał standardowymi technikami serologicznymi. Analiza krążących KKI pod kątem obecności przeciwciał przeciwko B. burgdorferi w trudnych diagnostycznie surowicach (u pacjentów z obrazem klinicznym wskazującym na obecność zakażenia krętkiem) może być stosowana jako test uzupełniający w diagnostyce boreliozy. Zalecane jest jednoczesne wykonanie testu typu Western Blot.

Borrelia burgdorferi DNA (metoda PCR)
Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) umożliwia poszukiwanie materiału genetycznego danego drobnoustroju w materiale biologicznym. PCR jest metodą bardzo czułą. Materiał genetyczny krętków częściej można wykryć we wczesnej niż późnej boreliozie. Zalecane jest wykonanie badania PCR w przypadkach kiedy pojawiają się trudności w interpretacji badań serologicznych, np.: u chorych o obniżonej odporności, poddanych leczeniu immunosupresyjnemu, jak również we wczesnym stadium choroby. Należy zwrócić bardzo dużą uwagę na prawidłowe dobranie materiału do badania – największą wartość diagnostyczną mają badania wykonane z wycinków skóry pobranych z rumienia wędrującego, płynu mózgowo-rdzeniowego i płynu stawowego; najmniej zaleca się wykonanie tego badania z krwi lub z moczu.
Test Borelioza CD57

Test CD57+/CD3- jest wskazany jako pomocniczy w monitorowaniu leczenia oraz w diagnostyce seronegatywnej boreliozy, której objawy są obecne dłużej niż 1 rok. W teście oznaczana jest specyficzna dla boreliozy subpopulacja limfocytów CD57+/CD3-. Uzyskane wartości odzwierciedlają stopień zakażenia. Test nie powinien być wykonywany u dzieci (test opracowano na podstawie badań wykonanych tylko na populacji osób dorosłych).
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post