Uszkodzenia chrząstki stawowej

Rozpoznanie, leczenie, zabiegi-operacje chirurgiczne, transplantologia, korekcji nosa i piersi, liposukcja i lifting. leczenie żylaków nóg
admin. med.

Uszkodzenia chrząstki stawowej

Post autor: admin. med. »

Michał Drwięga

Chrząstka jest wyspecjalizowaną tkanką łączną obecną w kilkunastu obszarach ciała. Istnieją trzy główne rodzaje chrząstki: szklista, włóknista oraz sprężysta. Różnią się one od siebie znacznie właściwościami i funkcją.

Przykładem chrząstki włóknistej są np. znane nam z wcześniejszych felietonów, łąkotki. Kiedy mówimy o chrząstce stawowej myślimy głównie o chrząstce szklistej, która tworzy gładką, białą, błyszczącą warstwę, pokrywającą zakończenia kości tworzących stawy. W kolanie chrząstką szklistą pokryta jest kość udowa, piszczelowa oraz rzepka.

Jej funkcja to umożliwienie odpowiedniego poślizgu kości względem siebie oraz absorpcja wstrząsów. Chrząstka zbudowana jest z sieci włókien kolagenowych oraz macierzy proteoglikanowej w której znajdują się komórki chrząstki, co zapewnia dużą wytrzymałość na kompresję. W stawie kolanowym nacisk na chrząstkę nierzadko przewyższa 65-cio krotnie wagę ciała człowieka!

Głównym problemem związanym z chrząstką jest to, że jest ona pozbawiona unaczynienia. Nie dochodzą do chrząstki tętnice, nie odbierają krwi żyły i nie ma naczyń limfatycznych. Odżywianie chrząstki następuje głównie poprzez płyn stawowy oraz w mniejszym stopniu od strony kości. Takie odżywianie nie pozwala na dobre gojenie się chrząstki, jej odtwarzanie czy regenerację.

Większość uszkodzeń chrząstki następuje w wyniku urazów. Może to być uraz bezpośredni chrząstki – najczęściej gwałtowne uderzenie kości o kość (jak w opisywanym mechanizmie zwichnięcia rzepki), lub powtarzające się mikrourazy, przeciążenia powodujące stopniowe uszkodzenie, starcie chrząstki (uszkodzenia zwyrodnieniowe). Innym rodzajem uszkodzenia chrząstki jest choroba „osteochondritis dissecans”, czyli martwica chrzęstno-kostna w czasie której kość na której położona jest chrząstka umiera i wydziela się do wnętrza stawu wraz z pokrywającą ją chrząstką. Zdarzają się również uszkodzenia chrząstki wskutek iniekcji dostawowych, szczególnie przy podawaniu preparatów sterydowych (omyłkowe podanie leku w chrząstkę).

Objawy uszkodzenia chrząstki nie są specyficzne. Staw może boleć oraz puchnąć. Pacjent może odczuwać blokowanie w stawie czy „chrzęszczenie”. Przy uszkodzeniu urazowym staw wypełniony jest obficie krwią, co ogranicza jego zakres ruchu.

Dla dokładnego zobrazowania uszkodzenia chrząstki konieczne jest wykonanie badań dodatkowych. Na przeglądowych zdjęciach RTG możemy wnioskować o uszkodzeniu chrząstki w przypadku towarzyszącego uszkodzenia warstwy podchrzęstnej kości. O zmianach zwyrodnieniowych chrząstki można wnioskować po wykonaniu zdjęć RTG pod obciążeniem (np. na stojąco ze zgiętymi kolanami), kiedy to zwężenie przestrzeni stawowej pomiędzy kośćmi świadczy o zużyciu chrząstki (zdj.1).

Dokładniejszym badaniem obrazującym chrząstkę w stawach jest rezonans magnetyczny. Jednak najlepszym sposobem zobrazowania powierzchni chrząstki jest artroskopia. Co więcej, w czasie artroskopii chrząstkę można nie tylko zobaczyć, ale i dotknąć a w razie konieczności naprawić.

Obecnie znamy wiele sposobów naprawy/regeneracji chrząstki. To, który ze sposobów jest wykorzystywany zależy od takich czynników jak: obszar uszkodzenia, głębokość, lokalizacja, uszkodzenia towarzyszące oraz przewlekłość. Głębokość, czyli inaczej stopień uszkodzenia chrząstki jest czynnikiem kluczowym.

Są cztery stopnie uszkodzenia wg. skali Outerbridge’a.
Iº – chrząstka ma prawidłową powierzchnię, ale jest miękka,
IIº – uszkodzenie dotyczy warstwy powierzchownej, chrząstka traci swoją gładkość i wygląda jak „zamsz”,
IIIº – pęknięcia sięgają warstwy głębokiej, ale nie dochodzą do kości,
IVº – istnieją obszary kości nie pokrytej chrząstką (zdj.2).
W stopniu I i II zazwyczaj dobre efekty daje leczenie zachowawcze. Przy stopniu III czy IV wskazane jest zaopatrzenie chirurgiczne.

Leczenie zachowawcze:
• edukacja pacjenta
• obniżenie masy ciała
• modyfikacja aktywności fizycznej
• program rehabilitacji ruchowej
• leczenie farmakologiczne

Leczenie chirurgiczne:
• oczyszczenie, wyrównanie artroskopowe
• mikrozłamania, nawiercenia
• przeszczep wyhodowanej chrząstki pacjenta
• przeszczep okostnej
• przeszczep bloczka chrzęstno-kostnego z powierzchni nieobciążanej
• przeszczep bloczka ch-k od dawcy

Każda z metod ma swoje wskazania i ograniczenia, zalety i wady. O doborze metody decyduje lekarz. Odpowiednie postępowanie powinno być wdrożone na każdym etapie uszkodzenia chrząstki, gdyż im bardziej rozległe i poważne uszkodzenie, tym trudniejsza terapia i mniejsze szanse na powrót do pełnej sprawności. Stawy kompletnie pozbawione chrząstki można już tylko wymienić na sztuczne, czyli zastosować protezę stawu.

Opisy zdjęć
1. RTG kolana z masywnym uszkodzeniem chrząstki
2. Stopnie uszkodzeń chrząstki widziane w czasie artroskopii
źródło: carolina.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post