Zapalenie mięśnia sercowego Co to jest i jakie są przyczyny?

Schorzenia i wady układ krążenia, układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, choroby tętnic i żył
Asystentka

Zapalenie mięśnia sercowego Co to jest i jakie są przyczyny?

Post autor: Asystentka »

Ściana serca składa się z 3 warstw: wsierdzia, sierdzia i osierdzia. Zapalenie mięśnia sercowego (ZMS, łac. myocarditis) obejmuje środkową warstwę serca, czyli sierdzie. Może mu towarzyszyć także zapalenie osierdzia.

Przyczyny zapalenia mięśnia sercowego mogą być różne. Często nie udaje się jednak wykryć jednoznacznej przyczyny choroby. U większości pacjentów najprawdopodobniej jest wywołana wirusem. Zapalenie mięśnia sercowego rozwija się zwykle podczas infekcji gardła, dróg oddechowych albo po jej ustąpieniu. Zapalenie mięśnia sercowego może być również poprzedzone zakażeniem ze strony układu pokarmowego przebiegającym z biegunką lub zakażeniem przebiegającym z wysypką skórną.
Prof. dr hab. med. Zofia Bilińska
I Klinika Choroby Wieńcowej
Instytut Kardiologii, Warszawa
Czasem zakażenie wirusowe ustępuje, a zapalenie mięśnia sercowego utrzymuje się z powodu nadmiernej reakcji odpornościowej.

Różne bakterie, np. gronkowce, paciorkowce mogą wywołać zmiany zapalne w sercu; najczęściej jest to wtórne do zajęcia wsierdzia u ludzi z upośledzoną odpornością. Choroba z Lyme (borelioza) jest wywołana przez bakterię Borrelia burgdorferi. Zapalenie mięśnia sercowego mogą wywoływać również bakterie atypowe (takie jak chlamydie), inne drobnoustroje (np. riketsje), pasożyty (toksoplazma) i grzyby. Zapalenie mięśnia sercowego może wystąpić w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak: toczeń rumieniowaty układowy, choroby tkanki łącznej, sarkoidoza. Rzadko występująca, groźna postać zapalenia mięśnia sercowego to olbrzymiokomórkowe ZMS, które może rozwinąć się u osób z chorobami autoimmunologicznymi, np. grasiczakiem, zapaleniem jelit, tyreotoksykozą.
Cukrzyca – czy można lepiej?
Wypełnij ankietę i sprawdź czy Twoje wyniki są odpowiednie

Inne czynniki uszkadzające, takie jak: promieniowanie, niektóre leki, np. klozapina, antybiotyki, sulfonamidy, niektóre leki przeciwdrgawkowe, narkotyki, np. kokaina, inne środki chemiczne i trucizny również mogą wywołać reakcję nadwrażliwości z zajęciem mięśnia sercowego (tzw. zapalenie mięśnia sercowego z nadwrażliwości).
Jak często występuje?

Zapalenie mięśnia sercowego może wystąpić u każdego człowieka. Częstość występowania nie jest znana, ponieważ nie ma pewnych kryteriów rozpoznania zapalenia mięśnia sercowego jeśli przeprowadzi się tylko diagnostyczne badania nieinwazyjne. Zapalenie mięśnia sercowego nie występuje rodzinnie.
Jak się objawia?

Objawy zapalenia mięśnia sercowego zależą od przyczyny choroby, nasilenia zajęcia mięśnia sercowego oraz od współwystępowania zakażenia.

Do częstych objawów należą:

ból w klatce piersiowej
nieregularne lub szybkie bicie serca
duszność w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku
zmęczenie
obrzęki kostek i podudzi
inne objawy związane z zakażeniem – ból głowy, ból mięśni, stawów, gorączka, ból gardła, biegunka.

W łagodnie przebiegającym zapaleniu mięśnia sercowego objawy mogą nie występować.
Co robić w razie wystąpienia objawów?

W razie wystąpienia bólu w klatce piersiowej, duszności, nieregularnego lub szybkiego bicia serca, pojawienia się obrzęków należy skontaktować się z lekarzem. Jeśli ból w klatce piersiowej jest silny lub występuje duszność w spoczynku, należy wezwać pogotowie ratunkowe. Lekarz pierwszego kontaktu może skierować pacjenta do specjalisty (kardiologa lub lekarza chorób zakaźnych).
Jak lekarz ustala diagnozę?

W przypadku podejrzenia zapalenia mięśnia sercowego w zależności od nasilenia objawów można zalecić wykonanie jednego testu lub więcej testów diagnostycznych. Najważniejsze nieprawidłowości w badaniach diagnostycznych pomagające w postawieniu rozpoznania:

elektrokardiogram (EKG), który pokazuje zapis elektrycznej czynności serca – można stwierdzić nieprawidłowy rytm serca lub niedokrwienie mięśnia sercowego
badania laboratoryjne krwi:
morfologia krwi – można stwierdzić zwiększenie liczby białych krwinek (leukocytów)
stopień przyspieszenia OB i zwiększenia stężenia białka C-reaktywnego (CRP) – może świadczyć o zaawansowaniu stanu zapalnego, a stężenie markerów uszkodzenia serca (troponin) o zaawansowaniu uszkodzenia mięśnia sercowego
radiogram (RTG) klatki piersiowej może pokazać powiększenie sylwetki serca oraz objawy zatrzymywania płynu w płucach, co może świadczyć o niewydolności serca.

Inne badania obrazowe, takie jak USG serca lub rezonans magnetyczny serca może zlecić specjalista.

Badanie USG serca (echokardiografia) służy do oceny powiększenia jam serca, jego czynności (czy jego kurczliwość jest prawidłowa, czy upośledzona), budowy i czynności zastawek, obecności płynu w jamie osierdzia otaczającej serce.

Rezonans magnetyczny, oprócz oceny wielkości jam serca i czynności mięśnia sercowego, uwidacznia oznaki zapalenia, obrzęk mięśnia sercowego, cechy uszkodzenia serca i pomaga rozpoznać zapalenie mięśnia sercowego.

Biopsja mięśnia sercowego jest w ostrym infekcyjnym zapaleniu mięśnia sercowego rzadko wykonywana. Polega na pobraniu malutkich wycinków mięśnia sercowego cewnikiem wkładanym do żyły szyjnej lub udowej, a następnie na ocenie pobranego materiału pod kątem oznak zapalenia tkanki, obecności genomu wirusów.
Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego zależy od przyczyny i nasilenia zajęcia mięśnia sercowego przez proces zapalny. W początkowym okresie zapalenia mięśnia sercowego zaleca się odpoczynek w łóżku; aktywność sportową należy odłożyć na 6 miesięcy. Należy ograniczyć picie alkoholu. Na początku choroby nie należy stosować niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu), gdyż mogą one nasilać zapalenie mięśnia sercowego (zwłaszcza w pierwszych 2 tygodniach wirusowego zapalenia mięśnia sercowego). W przypadku podwyższonej temperatury ciała związanej z zakażeniem można stosować paracetamol, mający działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Przyczynowe leczenie przeciwdrobnoustrojowe jest możliwe m.in. w zapaleniu mięśnia sercowego wywołanym przez wirusy herpes oraz w boreliozie. W innych przypadkach zapalenia mięśnia sercowego nie ma leczenia przyczynowego. U większości chorych dochodzi do samowyleczenia. W przeszłości stosowano u chorych z zapaleniem mięśnia sercowego glikokortykosteroidy, ale nie ma dowodów na ich korzystne działanie. Dlatego obecnie stosuje się je tylko w rzadkich postaciach zapalenia mięśnia sercowego (w ZMS olbrzymiokomórkowym lub eozynofilowym) oraz w zapaleniu mięśnia sercowego w przebiegu chorób układowych (np. toczeń).
Leczenie łagodnych postaci zapalenia mięśnia sercowego

W łagodnych przypadkach zapalenia mięśnia sercowego może wystarczyć zwalczanie objawów zakażenia, które wywołało zapalenie mięśnia sercowego i zapewnienie odpoczynku w okresie rekonwalescencji. Leki przeciwwirusowe okazały się nieskuteczne w leczeniu zapalenia mięśnia sercowego, ponieważ objawy kardiologiczne pojawiają się zwykle po ustąpieniu infekcji wirusowej.
Leczenie chorych z powikłaniami zapalenia mięśnia sercowego

Nieregularne bicie serca, szybki rytm serca lub ból w klatce piersiowej mogą stanowić wskazania do hospitalizacji. Jeśli serce niewystarczająco się kurczy, może być konieczne zastosowanie leków zmniejszających obciążenie serca lub takich, które pozwolą na usunięcie nagromadzonego płynu (zmniejszenie obrzęków).
Leczenie chorych na zapalenie mięśnia sercowego o piorunującym przebiegu

W ciężkiej postaci choroby najważniejsze jest zapewnienie sercu odpoczynku, może być też konieczne stosowanie dożylne leków podtrzymujących ciśnienie krwi. Gdy to postępowanie jest nieskuteczne, stosuje się pozaustrojowe natlenowanie krwi, czy też mechaniczne wspomaganie serca poprzez założenie pompy wspomagającej do aorty (tętnicy głównej) lub pompy bezpośrednio wspomagającej pracę serca. Niekiedy w przebiegu zapalenia mięśnia sercowego dochodzi do całkowitego zniszczenia mięśnia sercowego i wtedy konieczne bywa przeszczepienie serca.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

U większości chorych nie dochodzi do żadnych powikłań. Objawy zapalenia mięśnia sercowego ustępują po kilku dniach lub tygodniach i chory wraca do zdrowia. Niektóre rodzaje zakażeń mogą jednak spowodować ciężkie lub utrzymujące się zapalenie i powikłania. Niekiedy zapalenie mięśnia sercowego może doprowadzić do uszkodzenia mięśnia sercowego (i upośledzenia czynności serca), wymagającego długotrwałego leczenia.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Objawy choroby mogą ustąpić szybko, ale nie oznacza to wygojenia procesu zapalnego w sercu. Rokowanie w zapaleniu mięśnia sercowego jest trudne do przewidzenia, można je lepiej określić, obserwując chorego przez dłuższy czas. Odpoczynek i zmniejszenie obciążenia pracą zawodową jest ważnym aspektem powrotu do zdrowia. Należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego przez kilka miesięcy.

Zapytaj swojego lekarza, kiedy możesz podjąć normalną aktywność życiową.
Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Nie ma swoistych sposobów zapobiegania wystąpieniu zapalenia mięśnia sercowego.

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na zapalenie mięśnia sercowego, należy w miarę możliwości unikać kontaktów z osobami z zakażeniem wirusowym lub grypopodobnym, dopóki nie wrócą do zdrowia. Jeśli chorujesz na zakażenie wirusowe, ogranicz kontakty z innymi osobami, aby nie narażać ich na zakażenie.

Przestrzegaj zasad higieny, myj często ręce, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się infekcji.

Stosuj zalecane szczepienia, które zabezpieczają przeciwko różyczce i grypie.
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post