Znieczulenie ogólne Przygotowanie i badania przed znieczuleniem

Rozpoznanie, leczenie, zabiegi-operacje chirurgiczne, transplantologia, korekcji nosa i piersi, liposukcja i lifting. leczenie żylaków nóg
admin. med.

Znieczulenie ogólne Przygotowanie i badania przed znieczuleniem

Post autor: admin. med. »

Dla zainteresowanych znieczuleniem ogólnym przygotowałem szczegółowe informacje, które powinny wyjaśnić najczęściej poruszane w trakcie konsultacji anestezjologicznych problemy. Na wszelkie inne pytania dotyczące znieczulenia chętnie odpowiem przed wykonaniem znieczulenia do zabiegu lub w trakcie niezbędnych konsultacji kwalifikujących do zabiegu osoby z problemami zdrowotnymi.


Znieczulenie ogólne - co to jest?

Znieczulenie ogólne, zwane anestezją lub nieprawidłowo (choć popularnie) narkozą, jest niezbędnym elementem wykonywanych zabiegów i operacji. Głównym jego celem jest oszczędzenie zarówno dzieciom, jak i dorosłym wszelkich dolegliwości i stresu oraz stworzenie jak najlepszych warunków pracy lekarzom wykonującym zabieg. Znieczulenie znosi świadomość i odczuwanie bólu w całym organizmie, a dzięki zniesieniu reakcji odruchowych daje komfort pracy operatorowi. Pacjent od początku do końca znieczulenia znajduje się w stanie wyglądającym na głęboki sen.

Pacjenta można znieczulić podaniem leku do żyły lub gazu usypiającego do oddychania. Stosowane leki działają bardzo krótko, dokładnie tyle, ile wymagają czynności prowadzone przez operatora, dlatego pacjent budzi się po operacji bardzo szybko. W wielu przypadkach zachodzi konieczność zastosowania sztucznego oddychania poprzez wprowadzoną do tchawicy rurkę (tzw. intubacja). Intubacja zapewnia wysoki stopień bezpieczeństwa i chroni płuca przed następstwami zachłyśnięcia. Jest to procedura niezbędna do wykonania bezpiecznie zabiegów na jamie ustnej, np. stomatologicznych lub plastyki nosa. Kontynuacja znieczulenia polega na powtarzanych wstrzyknięciach lub ciągłym wlewie leków do żyły i podawaniu do oddychania sterylnego powietrza wzbogaconego o tlen i czasem o krótko działający gazowy anestetyk. Ze względu na obecność nowoczesnego sprzętu i odpowiedniego monitorowania mieszanki oddechowej możliwe stało się wyeliminowanie szkodliwego dla środowiska podtlenku azotu (gazu rozweselającego) i minimalne narażenie na stosowane gazy anestezjologiczne.

Dodatkowe znieczulenie miejscowe

W wielu przypadkach znieczulenie ogólne jest łączone ze znieczuleniem miejscowym. Kombinacja taka zapewnia bardzo dobre działanie przeciwbólowe w czasie i po zabiegu, przyczynia się do zmniejszenia ilości podawanych w czasie zabiegu leków oraz zapewnia długi okres bezbolesności po zakończonym zabiegu operacyjnym. Najpierw przeprowadzane jest znieczulenie ogólne, a gdy pacjent już śpi – zakłada się znieczulenie miejscowe.

Kto wykonuje znieczulenie?

Za przeprowadzenie znieczulenia, jak również utrzymanie podczas jego trwania podstawowych funkcji życiowych pacjenta (szczególnie oddychania i pracy serca) odpowiedzialny jest zgodnie z prawem i obowiązującymi standardami lekarz specjalista-anestezjolog, który posiada specjalistyczną wiedzę z zakresu anestezji (znieczulania) i intensywnej terapii medycznej, oraz pracuje w warunkach określonych w wytycznych dotyczących wyposażenia anestezjologicznego. Współpracuje on z wykwalifikowaną pielęgniarką anestezjologiczną oraz operatorem, dbając o bezpieczeństwo i komfort pacjenta.

Rozmowa przedoperacyjna a znieczulenie

U osób chorych, z obecnością schorzenia istotnie upośledzającego sprawność organizmu, rozmowę przedoperacyjną i kwalifikację do zabiegu anestezjolog przeprowadza w ramach konsultacji przed zabiegiem. U osób zdrowych lub z obecnością schorzenia bezobjawowego lub dobrze kontrolowanego stosowanymi lekami, rozmowa przedoperacyjna odbędzie się w dniu operacji. Najczęściej nie będą wymagane wtedy dodatkowe badania. Lekarz-anestezjolog przeprowadzi z Tobą wywiad, podczas którego zorientuje się w stanie Twojej kondycji zdrowotnej, dobierze rodzaj i objaśni przebieg czekającego Cię znieczulenia. W czasie tej rozmowy będziesz mógł zadać pytania i uzyskać wyjaśnienia dotyczące wszystkich interesujących Cię problemów dotyczących znieczulenia. Pamiętaj o zabraniu na rozmowę listy stosowanych leków i wyników badań zaleconych przy zgłoszeniu się do zabiegu lub operacji.

Przeciwwskazania bezwzględne ogólnomedyczne u dorosłych do znieczulenia w trybie ambulatoryjnym

choroby układu krążenia w fazie niewyrównania (objawowe)
niewydolność nerek
ostra lub przewlekła niewydolność układu oddechowego
infekcje dróg oddechowych
nieuregulowana cukrzyca
wszelkie nieprawidłowości w budowie anatomicznej mogące utrudniać intubację i wentylację, w tym szczękościsk.

Badania dodatkowe przed operacją – czy zawsze są niezbędne?

W ostatnim czasie sporo zmieniło się w wymogach dotyczących wykonywania badań dodatkowych (i to nie z przyczyn ekonomicznych, tylko powrotu do racjonalnego myślenia). Wielu ludziom bałamutnie wydaje się (określenie to dotyczy także lekarzy), że im więcej zostanie wykonanych badań dodatkowych i konsultacji specjalistycznych, tym chory będzie bardziej bezpieczny w czasie operacji. Otóż bezpieczeństwo pacjenta zależy od:

• stanu fizycznego,
• charakteru schorzenia chirurgicznego i trybu operacji,
• choroby podstawowej i właściwej jej kontroli w okresie przedoperacyjnym (np. przyjmowanie leków z powodu nadciśnienia tętniczego),
• kompetencji lekarza chirurga, lekarza anestezjologa, zespołu operacyjnego i pooperacyjnego,
• występujących w czasie operacji powikłań,
• jakości sprzętu służącego wykonaniu znieczulenia i operacji,
• posiadanych leków oraz środków medycznych,
• informacji wynikających z badań dodatkowych i konsultacji specjalistycznych.

Niemniej:
• Pacjenci, których stan zdrowia oceniany jest jako I i II stopień wg ASA – kwalifikowani do drobnych zabiegów w znieczuleniu ogólnym, których czas nie przekracza 60 minut – nie wymagają wykonania badań dodatkowych.

Przy większych zabiegach i obciążonych pacjentach:

Wykonujemy badania w zależności od badania i zgłaszanych chorób lub dolegliwości.
Kobiety < 40 roku życia, których stan fizyczny wynosi ASA I i II, kwalifikowane do zabiegu w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym, którego czas przekracza 60 minut – powinny mieć wykonane podstawowe badanie morfologiczne (bez rozmazu krwinek białych).
Każdy pacjent kwalifikowany do dużej operacji powinien mieć oznaczoną grupę krwi.
Kobiety w wieku rozrodczym powinny mieć wykonany test ciążowy (próbka moczu).
Badanie EKG należy wykonać mężczyznom, którzy przekroczyli 39 rok życia oraz kobietom, które przekroczyły 49 rok życia. Badanie EKG uważa się za aktualne, jeżeli od ostatniego wykonania nie upłynęły więcej niż 2 miesiące, a pacjent nie zgłaszał w tym czasie żadnych dolegliwości (wg W.Machały).

Zgoda na znieczulenie

Każde znieczulenie wymaga wyrażenia osobnej, świadomej zgody przez pacjenta jeszcze przed zabiegiem. Podpisanie zgody na wykonanie operacji lub zabiegu nie jest tożsame z wyrażeniem zgody na wykonanie znieczulenia. Odbywa się to przez podpisanie stosownego dokumentu. W przypadku dzieci poniżej 18. roku życia zgodę taką podpisuje jeden z rodziców lub opiekunów prawnych. Pacjent pomiędzy 13. a 18. rokiem życia również wyraża ustnie swoją wolę na wykonanie znieczulenia do zabiegu. Przed wyrażeniem zgody masz prawo do informacji o rodzaju proponowanego znieczulenia, wykonywanych czynnościach, możliwych powikłaniach, ryzyku w odniesieniu do Twojego stanu zdrowia, o przebiegu i postępowaniu w okresie pooperacyjnym. Zawsze możesz liczyć na uzyskanie informacji w interesującym Cię zakresie.

Ciąża a znieczulenie

Zabiegi planowe w trybie ambulatoryjnym staramy się znieczulać po I trymestrze ciąży (po 3 miesiącach od zapłodnienia). Jest to związane najczęściej z nieznanym wpływem stosowanych leków anestezjologicznych na rozwijający się płód. Po tym okresie uważa się, że zakończyło się kształtowanie narządów (organogeneza) i wpływ stosowanych leków na organizm dziecka jest minimalny i odwracalny. Oczywiście istnieją od tej reguły wyjątki, w postaci znieczuleń do stanów będących zagrożeniem zdrowia lub życia ciężarnej. Kobiety w wieku rozrodczym będą zawsze pytane przed zabiegiem o możliwość ciąży. W przypadku wątpliwości lepiej wykonać prosty i dostępny w aptekach test ciążowy.

Świadek Jehowy

Zabieg lub operacja jest najczęściej czynnością inwazyjną, z możliwą nagłą utratą większej ilości krwi. Dlatego może się zdarzyć konieczność transfuzji krwi lub preparatów krwiopochodnych. Jeżeli jesteś Świadkiem Jehowy lub nie wyrażasz zgody na takie postępowanie, będziesz proszony o potwierdzenie tego faktu w dokumentacji.

Przygotowanie do zabiegu

W dniu, w którym ma się odbyć znieczulenie, zastosuj się do poniższych zaleceń: Przez 6 godzin przed zabiegiem niczego nie jedz. W przypadku małych dzieci okres może być krótszy – 4 godziny. Nie pij płynów 4 godziny przed zabiegiem. Wyjątkowo (małe dzieci, upały!) do dwóch godzin przed zabiegiem możesz pić w niewielkich ilościach czyste płyny, tj. wodę, osłodzoną lub gorzką herbatę lub klarowne soki. Nie są polecane soki z owoców cytrusowych! Nie wolno pić żadnych napojów gazowanych i napojów mlecznych. Obecność płynów i pokarmów w żołądku może okazać się niebezpieczna dla zdrowia i życia, gdyż po znieczuleniu mogłyby się one przedostać do płuc. W żadnym wypadku nie wolno zataić przed zespołem anestezjologicznym faktu spożycia pokarmów lub płynów w zakazanym okresie, gdyż w ten sposób narażamy zdrowie, a być może i życie znieczulanego pacjenta!

Ponadto przed zabiegiem nie pal papierosów. Ty w trakcie znieczulenia nic nie czujesz i daj nam też ten komfort. A może to będzie powód do rzucenia palenia? Przed większością zabiegów w znieczuleniu ogólnym będziesz proszony o wyjęcie protez zębowych, zdjęcie okularów, soczewek kontaktowych czy aparatu słuchowego. Postaraj się nie stosować makijażu, zwłaszcza szminki do ust. Zdejmij zegarek, spinki do włosów, o ile to możliwe, również biżuterię. Ubierz się w luźne, nieuciskające na klatkę piersiową i brzuch ubranie lub przed zabiegiem rozluźnij biustonosz i pasek od spodni. Przed samym znieczuleniem prosimy o całkowite oddanie moczu. W innym wypadku, po wybudzeniu, może wszystkich zaskoczyć obecność mokrej niespodzianki. PORZĄDNIE SIĘ UMYJ PRZED ZABIEGIEM! Będzie to Twój dowód szacunku dla nas.

Udając się na zabieg w znieczuleniu ogólnym zabierz ze sobą dowód tożsamości. W przypadku dzieci wymagana jest obecność jednego z rodziców lub opiekunów prawnych (nie wystarczy ukochana babcia, starsze rodzeństwo czy najlepsza sąsiadka).

Przygotowanie pacjenta do znieczulenia

Przed dłuższym znieczuleniem, na ok. pół godziny przed zabiegiem, podajemy pacjentowi najczęściej tabletkę (czasem zastrzyk, syrop do wypicia lub mikrowlewkę doodbytniczą u małych dzieci) o działaniu nasennym i uspokajającym. Pacjenci nazywają go "Głupim Jasiem", ale my nie lubimy tej nazwy, zwłaszcza anestezjolodzy o imieniu Jan. Działanie takie nazywane jest premedykacją. W wyniku premedykacji uzyskujemy uspokojenie i niepamięć zdarzeń u pacjenta, co nazywamy sedacją. W niektórych wypadkach sedacja połączona jest z podaniem leku przeciwbólowego (sedoanalgezja) lub ze znieczuleniem miejscowym. Takie postępowanie (monitorowana opieka anestezjologiczna) jest czasem wystarczającym sposobem przeprowadzenia zabiegu u dorosłych. Przy krótkich znieczuleniach ambulatoryjnych u osób dorosłych najczęściej nie stosuje się premedykacji w związku ze znacznym wydłużeniem czasu powrotu sprawności psycho-fizycznej po zabiegu. Po przybyciu na salę operacyjną, do żyły (najczęściej na ręce) pielęgniarka wkłuje się miękką plastikową igłą (Venflon), do której podłączy tzw. "kroplówkę" i przez którą będą podawane leki potrzebne przy znieczuleniu. Czasem, gdy wyraźnie widać żyłę, u małych dzieci przed tą czynnością umieszczana jest na ręce folia z kremem znieczulającym miejsce wkłucia. Następnie pacjent jest monitorowany, czyli podłączany przed rozpoczęciem zabiegu do urządzenia kontrolującego czynność serca, ciśnienie tętnicze, ilość oddechów, wysycenie krwi tlenem i puls w tętnicy obwodowej, stężenie tlenu, dwutlenku węgla i gazów anestezjologicznych. O wszystkich tych czynnościach zostaniesz poinformowany z wyprzedzeniem. W wyjątkowych przypadkach z przyczyn wynikających z przebiegu zabiegu, lub dla poprawy komfortu znieczulenia, anestezjolog może w trakcie znieczulenia regionalnego dodatkowo wykonać znieczulenie ogólne.

Samopoczucie po zabiegu

Najczęściej jest bardzo dobre, ale czasem pacjent, szczególnie dziecko, może czuć się gorzej przez pewien czas. Ważna w tym okresie jest współpraca rodziców z zespołem anestezjologicznym, mająca na celu stworzenie poczucia bezpieczeństwa. Objawy typowe po znieczuleniu to: swędzenie nosa i oczu, drapanie w gardle, nadmierne pobudzenie. U osób z nadwrażliwością możliwe jest wystąpienie przejściowego skurczu oskrzeli. Niewielka część osób odczuwa zawroty głowy, przejściowe zaburzenia widzenia, mdłości lub może wymiotować. Możliwe są niewielkie dolegliwości bólowe w miejscu zabiegu. Wszystkie objawy są przejściowe i ustępują samoistnie lub po lekach najczęściej do godziny po zakończeniu znieczulenia. Po tym czasie, koniecznie w towarzystwie innej osoby można udać się do domu.

Obecnie stosowane leki anestezjologiczne mają bardzo krótki okres eliminacji z ustroju. Jednak pomimo tego pierwsze posiłki i napoje w niewielkich ilościach proszę spożywać po 2 godzinach od krótkiego znieczulenia. Po długich znieczuleniach okres ten wydłużamy do 6 godzin. Również przez co najmniej 6 godzin proszę powstrzymać się od prowadzenia samochodu lub obsługi maszyn z powodu możliwego wydłużenia czasu reakcji.

Możliwe powikłania po znieczuleniu ogólnym

Nie można zapominać, że znieczulenie jest zabiegiem medycznym i zawsze istnieje ryzyko różnych powikłań. Jednak zabiegi wykonywane w znieczuleniu są znacznie mniej obciążające dla zdrowia i psychiki pacjenta z powodu braku impulsacji bólowej, niż zabiegi bez znieczulenia. Obecnie przyjmuje się, że ze względu na stosowany sprzęt i leki, obecność wykwalifikowanego personelu, zabezpieczenia w środki ratujące życie okres znieczulenia jest bezpieczniejszy niż czas wykonywania normalnych czynności życiowych, np. poruszania się po ulicy. Jednak najlepsze zabezpieczenia nie wyeliminują w 100% ryzyka związanego z obecnością niewykrytych schorzeń, ukrytych wad metabolicznych, patologicznych rekcji na stosowane środki czy wreszcie na możliwe powikłania wynikające z samego zabiegu. Zagrażające życiu powikłania występują rzadziej niż 1 na kilkadziesiąt tysięcy znieczuleń. Nieco częściej występują niegroźne powikłania związane z techniką zabiegu, z których najczęstsze to krwiaki i sińce w miejscu wkłucia i okolicy operowanej, uszkodzenie zębów, zwłaszcza ruszających się (np. mleczne u dzieci), przejściowy skurcz oskrzeli przy manipulacji w jamie ustnej, rzadko kiedy dochodzi do przejściowej dysfunkcji krtani (chrypka, trudności w połykaniu, ból) związanej z intubacją.


Mam nadzieję, że te informacje spowodują u Państwa wzrost zaufania do znieczulenia ogólnego, które po spełnieniu powyższych kryteriów jest procedurą bezpieczną, umożliwiającą wykonanie niektórych zabiegów, chroniąca świadomość zwłaszcza dziecka przed negatywnymi konsekwencjami bólu i strachu, i dla wielu osób jest często jedyną akceptowalną formą wykonania niezbędnych czynności medycznych, dzięki którym jesteśmy długo zdrowi, piękni i szczęśliwi. Jeżeli ktoś potrzebuje mojej pomocy w realizacji swoich marzeń, do których potrzebny jest anestezjolog, to chyba się zobaczymy.

Jan Iżykowski
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post